Emmen, Goede Herder kerk (Gereformeerd Vrijgemaakt), van 1964-1977
Gereformeerde Oosterkerk
De
voormalige Gereformeerde Oosterkerk (synodaal)
1962:
Voordat de kerk gebouwd is komt Reil al met een
aanbod voor een nieuw orgel. (11)
1964: De Gereformeerde kerk Emmen (Synodaal) bouwt een nieuwe kerk.
Ontwerp van de kerk door architect Cees Groen uit Emmen. De kerk krijgt de naam Oosterkerk.
Orde van dienst bij de ingebruikneming van de kerk
Later wordt de naam van de kerk gewijzigd naar Goede Herder
kerk.
In de kerk wordt in 1965 op het balkon een één-manualig orgel van Pels en van Leeuwen
geplaatst.
Manuaal: C-g''' | Pedaal: C-f' |
Roerfluit 8' | Aangehangen |
Prestant 4' | |
Fluit 4' | |
Octaaf 2'* | |
Fluit 2' | |
Mixtuur IV |
*is een koor van de Mixtuur, sinds 1986 ook zelfstandig speelbaar. Mechanische toets - en registertractuur
1973: Op 15
november wordt in de CvB aan de orde gesteld dat er een tweedehands orgel
beschikbaar is voor f 40.000,-. De inruilwaarde van het eigen orgel is f
20.000,-. De CvB zal bij gemeenteleden informeren of er ondersteuning is voor
dit plan. De plannen vinden echter geen doorgang. (17)
1977: De kerk wordt verkocht aan de Gereformeerd Vrijgemaakte kerk van Emmen. Het orgel wordt mee verkocht.
De Gereformeerd Vrijgemaakten kerkten hiervoor in een klein kerkgebouw aan de
Jonkershof in Emmen
1984: Er worden plannen gemaakt voor het aanschaffen van
een nieuw orgel. Dit is mogelijk geworden door een schenking.
Op basis van een vraag door de kerkenraad
doet Reil op 11
mei een voorstel voor een nieuw orgel van 11 stemmen in de vorm van
een 4-voets positief, zoals ook voor Linschoten is gebouwd. Reil wil een bezoek aan de kerk brengen om de akoestiek te
beoordelen.
1985: Op 31 januari 1985 informeert Reil naar
de stand van zaken, omdat ze nog geen antwoord hebben gehad op hun aanbod van 11
mei 1984.
Op 28 maart doet Reil een 2e voorstel.
In dit voorstel komen de volgende varianten aan de orde:
- éénklaviers
orgel op basis van een prestant 8' met op het pedaal een Subbas 16'
-
tweeklaviersorgel op basis van een prestant 8' met een gedeelde windlade en een pedaal
met subbas 16'
- tweeklaviers orgel op basis van Prestant 8' met
hoofdwerk en rugwerk en 12 stemmen.
- tweeklaviers orgel als
vorige, maar met hoofdwerk en onderpositief
Op 18 november 1985
informeert Reil weer naar de stand van zaken, omdat ze nog geen antwoord hebben
ontvangen op hun 2e offerte van 28 maart 1985. Op 25 maart 1985 heeft Reil de
kerk bezocht. Blijkens een aantekening op de brief door Reil wordt de kerk
blijkbaar op dat moment intern verbouwd.
1986: Het
contract met Reil wordt getekend op 7 februari
1986.
Op 27 februari 1986 stuurt Reil een
brief met
de omschrijving van het nieuwe orgel en het contract. Op 30 januari zijn de
details in Emmen besproken. Hij raadt aan het
orgelbalkon te verlagen vanwege esthetische en praktische overwegingen. Uit de
offerte blijkt dat men heeft gekozen voor de 4e variant (Hoofdwerk , onderpositief,
pedaal). Het open schrootjesplafond is inmiddels sterk verbeterd door de
schroten te verbinden zonder tussenruimte. Reil biedt aan het huidige orgel
kostenloos te verplaatsen naar de begane grond als men het orgelbalkon verlaagt.
Ook kan dan het front worden verhoogd tot een 8-voets front ipv. een 6 voets
front.
In een brief van 26 februari
1986 worden nog enkele details aan de orde gesteld.
Blijkbaar is besloten
een nieuw orgelbalkon te bouwen. Dit blijkt uit de brief van Reil d.d.
17 juni 1986. Er is inmiddels een
aanvang gemaakt met de bouw van het orgel.
Het snijwerk werd gemaakt door houtsnijder M. Moser uit Kollerschlag in Oostenrijk. Zie brief van Reil d.d.
9 mei 1986
Op
21 juli 1986 gaat Reil akkoord met
het ontwerp van het orgelbalkon door Sterenberg & partners.
Op
22 augustus geeft Reil aan
Pathuis gegevens door voor het nieuw te maken orgelbalkon. Reil verwacht eind
oktober met de plaatsing in de kerk te kunnen beginnen.
Op 2 september stuurt
Sterenburg een ontwerptekening van het orgelbalkon en vraagt om terugkoppeling
door Reil. (11)
Ontwerptekening van het nieuwe orgelbalkon door Sterenberg en Partners. Klik op
de afbeelding voor een vergroting.
Tekening van de plaatsing van het orgel in de kerk. Klik op de afbeelding voor
een vergroting. (11)
Kladtekening van het orgel en definitieve tekening orgel met orgelbaustrade door Reil. Klik op de afbeeldingen
voor een vergroting. (11)
1987:
Het orgel wordt op 19 december 1987 in een kerkdienst in gebruik genomen. Zie het ingebruiknameboekje. Bij de bouw was geen adviseur betrokken. (11)
Artikelen
de Emmer Courant en het Nieuwsblad van het Noorden? (11)
Tijdschrift Kerk en Muziek 1987-04 van de VOGG
Foto (09)
Dispositie:
Hoofdwerk | (C-f''') | Onderpositief | C-f''' | Pedaal | C-d' |
Praestant | 8' | Gedekt | 8' b/d | Subbas | 16' |
Holpijp | 8' | Viola | 8' disc. | ||
Octaaf | 4' | Fluit | 4' | ||
Octaaf | 2' | Nachthoorn | 2' | ||
Cornet | IV disc. | Dulciaan | 8' | ||
Mixtuur | III-IV | ||||
Trompet | 8' b/d |
Foto (09)
Het instrument werd geplaatst op een nieuwe galerij. Aan de rechterkant ligt een spaanbalg
voor de windvoorziening. Het front is een variant op de Schnitger-fronten te Godlinze en Eenum, die rond
1983/1984 door Reil werden gerestaureerd.
Ook de Schnitger-orgels te Harkstede en
Blankenhage zijn van
dit type.
Meer gegevens over het instrument zijn te vinden in het contract
van de orgelmakers Reil.
Het Pels-orgel wordt voor f 15.000,- verkocht aan Pels en van Leeuwen en
later geplaatst in de Pastoor Van Arskerk te Den Haag.
Het orgel wordt grondig schoongemaakt
en de kas wordt in in kleur en afwerking aangepast aan de nieuwe ruimte.
De frontpijpen
worden opnieuw
gepolijst. Een deel van het pijpwerk wordt vernieuwd.
Adviseur: Ton van Eck namens de
KKOR. (bron: ingebruiknamebrochure) (01)
Foto situatie in Den Haag uit www.orgbase.nl
door Michiel van 't Einde (klik op de afbeelding voor een vergroting)
1994-1997: De verzekering keerde voor het verbrande orgel
f 300.000,- uit. De
orgelcommissie kreeg als opdracht: 'Een
mechanisch pijporgel te realiseren, waarbij de dispositie van het orgel de instemming van
de beide organisten diende te hebben'.
Even werd de aanschaf van een elektronisch
orgel overwogen. De schenker
van het Reil-orgell liet weten dat hij er van uitging dat het nieuwe orgel tenminste
gelijkwaardig aan het vorige zou zijn.
Als adviseur werd Hans van Nieuwkoop
ingeschakeld. Eerst was orgelmaker Henk van Eeken in beeld. De orgelcommissie
bezocht instrumenten van een vijftal orgelmakers. Dit leidde eind 1994 tot de conclusie de bouw van een
geheel nieuw orgel te duur zou worden.
Er werd daarom nu gezocht naar een
tweedehands instrument.
In de herfst van 1995 bood orgelmaker Kaat & Tijhuis te Kampen per advertentie een orgelkast
uit ca. 1850 en het pijpwerk van zestien registers van een Steenkuyl-orgel te koop aan.
Zie geschiedenis te Amsterdam. Op
die advertentie reageerde de Emmer orgelcommissie.
Op hervormingsdag 1989 brandde
in Amsterdam de Hervormde Muiderkerk aan de
Linnaeusstraat bijna volledig af. Alleen de toren stond nog overeind. In deze kerk stond een
tweeklaviers orgel van de orgelmaker
D.G. Steenkuyl. De vrijstaande pneumatische speeltafel en de frontpijpen waren
verbrand. Het pijpwerk in de orgelkas had roet en waterschade, maar kon worden
hergebruikt. Kaat & Tijhuis sloeg orgelkas en pijpwerk op in de
werkplaats te Kampen in afwachting van een goede bestemming.
In november 1995 gaf de kerkenraad de firma Kaat & Tijhuis opdracht een nieuw mechanisch orgel te bouwen, met gebruikmaking van de orgelkas en het pijpwerk van het
orgel uit de Muiderkerk. Dit was voor adviseur Van Nieuwkoop reden om uit het
project te stappen.
Op 23 november 1996 werd het orgel in gebruik genomen met een bespeling door Ab Weegenaar; organist van de Bovenkerk te Kampen. Hij verrichtte
ook de eindkeuring. (14)
De nieuw gebouwde
kerk (09)
Beschrijving in het blad Eredienst (1997-01) door Arie Goud van de
Vereniging van Gereformeerde Kerkorganisten (VGK)
Foto: Wieger van Asperen
Dispositie:
Hoofdwerk | C-f''' | Bovenwerk | C-f''' | Pedaal | C-d' |
Bourdon | 16' | Holpijp | 8' | Bourdon | 16' (transm) |
Prestant | 8' | Viola di Gamba | 4' | ||
Roerfluit | 8' | Prestant | 2' | ||
Octaaf | 4' | Roerfluit | 4' | ||
Fluit (N) | 4' | Nachthoorn | 2' | ||
Quint | 2 2/3' | Flageolet | 1' | ||
Octaaf | 2' | Cornet | III discant | ||
Mixtuur | III bas/discant | Dulciaan | 8' | ||
Trompet | 8' bas/discant |
Winddruk: 80 mm WK.
Samenstelling Mixtuur:
C: 2', 11/3', 1'
c: 2 2/3', 2', 1 1/3'
c': 4', 2 2/3', 2'
Koppelingen:
Ped. + Hoofdwerk
Ped. + Bovenwerk
Manuaalkoppeling
Het Orgel 1997
01/02
Bronvermelding:
Foto's door Wieger van Asperen
Geschiedenis van het Steenkuyl-orgel te Amsterdam:
Steenkuyl bouwde het orgel in 1892 met
Pneumatische kegelladen.
Dispositie:
Onderklavier | Bovenklavier | Pedaal | |||
Bourdon | 16' | Salicionaal | 8' | Bourdon | 16' transm |
Prestant | 8' | Viola da Gamba | 8' | ||
Roerfluit | 8' | Holpijp | 8' | ||
Octaaf | 4' | Roerfluit | 4' | ||
Quint | 3' | Dulciaan | 8' | ||
Octaaf | 2' | ||||
Mixtuur | III | ||||
Cornet | IV | ||||
Trompet | 8' |
Koppelingen: HW-BW, HW-Pedaal en BW-Pedaal
Vaste combinaties voor P, MF, F
voor HW en BW afzonderlijk
Combinatietrede volle werk BW en HW
Tremulant
Pneumatische kegelladen (08)
Advertentie Steenkuijl uit Het orgel 1900/01
1915: Steenkuijl & Recourt breiden het orgel uit een met een vrij
pedaal: Violon 16', Violonbas 8' en Fluitbas 8' (08)
1951: Verweijs breidt het Bovenwerk uit met een Nachthoorn
2' en een Scherp III op een electrische lade (08)
1970: Restauratie door Fonteijn & Gaal. Op het Bovenwerk
wordt de Salicionaal vervangen door een Prestant 4' en wordt de Nachthoorn 2'
vernieuwd. (08)
1989:
Kerkbrand, waarbij het orgel zwaar wordt beschadigd. (08)
Foto reliwiki (10)
Foto's De Orgelvriend, oktober 1997, blz. 12 (12)
Bericht uit het Orgel 1893-04 juni omtrent de ingebruikname te Amsterdam
Afbeelding links: De Mixtuur 66 september 1990