Grolloo Hervormde kerk

Algemeen:
In het Grollerholt is een open plek. In het midden daarvan ligt een grote steen geflankeerd door zes kleinere. De open plek is eeuwenlang de plaats van samenkomst geweest van de Drentse Landdag. Een merkwaardige plaats zo midden in het oerbos, maar wel typisch Drents. De oude Germanen kwamen ook al bijeen op open plekken in het bos. De Drentse boeren werden opgeroepen door het geluid van de boerhoorn. Zij bespraken hun aangelegenheden in de open lucht, meestal onder de eikenbomen op de brink. Je kunt je maar moeilijk voorstellen dat op deze plaats in het Grollerholt zoveel belangrijke beslissingen zijn genomen.
Op 1 April 1580 trad Drenthe op een vergadering in het Grollerholt officieel toe tot de Unie van Utrecht. Op deze plaats in 1602 zwoer de Landdag trouw aan de Staten-Generaal en ging officieel over tot het Hervormde Geloof. In 1602 werd ook besloten dat voortaan de vergaderingen plaats zouden vinden in het inmiddels opgeheven klooster Maria in Campis te Assen. Zo nu en dan kwam men nog in het Grollerholt bij elkaar zoals in 1632 voor de benoeming van een nieuwe stadhouder en in 1685 voor een nieuwe drost.

Kerk:
De kerk en pastorie in Grolloo vormen een perfecte eenheid met de stijlvolle boerderijen van het dorp. Een steen op de voorgevel van de kerk vermeldt het jaartal 1853. Het eenvoudige kerkgebouw heeft een klein spits torentje.
In de toren hangt een luidklokje uit 1422, gekocht in Heiligerlee. Elke zaterdagavond om zes uur en elke zondagmorgen om negen uur wordt de klok geluid, evenals bij de aanvang van de kerkdienst. De kerkklok luidt ook voor Schoonloo, Papenvoort en Vredeheim, aangezien deze dorpen bij de kerkelijke gemeente van Grolloo/Schoonloo behoren. Bij het overlijden van iemand uit deze dorpen, wordt de klok de volgende morgen om acht uur geluid. Dit gebeurt ook op de dag van de begrafenis.
Voor 1853 moesten de inwoners van Grolloo en bovengenoemde dorpen te voet naar de kerk van Rolde. De zandwegen waren vaak onbegaanbaar. De afstanden bedroegen 2 tot 9 kilometer. Men ging denken aan een eigen kerk. Tot drie keer toe werd er een verzoekschrift ingediend bij koning Willem III. De koning weigerde, hij vond dat zo'n kleine gemeenschap geen kerk kon onderhouden. De pastorie naast de kerk stamt uit dezelfde tijd.
De aanhouder wint en uiteindelijk gaf de koning toestemming. Het bijzondere was dat al 47 gezinnen grote bedragen hadden toegezegd. De grond werd afgestaan door familie Hoben. Men kon met de bouw beginnen en in 1854 kon de eerste kerkdienst in de eigen kerk worden gehouden. De namen van de mannen, die zich ingezet hebben voor dit gedurfde plan staan in de voorgevel van de kerk.
We gaan de kerk binnen via de vergaderruimte. Over de in het zand gelegde plavuizen lopen we naar het liturgisch centrum. Het ziet er eenvoudig maar smaakvol uit. Hier staan de kansel, de avondmaalstafel, het kruis en de paaskaars, verder een eenvoudige koperen doopschaal. Het avondmaalsstel bestaat uit een tinnen bord, beker en kan. De bijbel is uit 1709. Voor de preekstoel hangt een kleine elektrische kroon, een geschenk van de familie Huizing uit Grolloo in 1953. De kaarsenkroon is bij de restauratie van 1976 geschonken door de Provinciale Staten van Drenthe.
Aan de wand achter de preekstoel is een baretknop bevestigd. Op de preekstoel staat een originele olielamp, die men door katrolletjes kan laten zakken om het licht te regelen. Links en rechts staan de kerkenraadbanken.
Pas in 1905 kwam er een kachel in de kerk en in de jaren zestig werd de kachel vervangen door hetelucht-verwarming. Inmiddels is de kerk twee keer gerestaureerd. In 1937 en in 1976. De kerk van Grolloo staat nog altijd centraal in het dorpsleven. Naast de kerkdiensten nemen palmpaasoptochten, het kinder-kerstfeest, de wereldgebedsdag en de concerten een belangrijke plaats in in de open relatie tussen de Kerk en de dorpen.

Bronnen: Drentse Courant 2000/2001 Serie kerken in Drenthe
J. Sybring
E. van Ruytenberg: Vijftig huizen en een kerk
Dr. Regn. Steensma Lang de oude Drentse kerken (1977) ISBN 90 246 4213 2 (Bosch & Keuning - Baarn)