Hoogeveen Remonstrantse kerk

Kerk
De Remonstrantse Gemeente te Hoogeveen is voortgekomen uit een afdeling van de Nederlandse Protestantenbond uit 1876. Tien jaar later in 1886 werd een Remonstrantse Gemeente geïnstitueerd.
Op 14 januari 1894 werd een eigen kerkgebouw aan de Grote Kerkstraat in gebruik genomen. (09)

Foto afkomstig van de website van de kerk: http://www.remonstranten.org/hoogeveen/index.html
Links: ansichtkaart, rechts: foto Geert Jan Pottjewijd

Orgel

1880: De eesrte kerkdiensten worden om de 14 dagen gehouden in de bovenzaal van café Ogterop. Er is daar een seraphine-orgel aanwezig.

Provinciale Drentsche en Asser courant 29-09-1880, Provinciale Drentsche en Asser courant 19-10-1882


Provinciale Drentsche en Asser courant 02-04-1884

1893: De organist krijgt een vergoeding van f 25,- per jaar. Voor het jaar daarna wordt f 30,- begroot. De zaalhuur bedraagt f 26-,-
Organist K.H. Eggens gaat verhuizen en er is een nieuwe organist nodig. Benoemd wordt G.R. van Dalen, hoofd der school te Kerkenvel voor een salaris van f 40,- per jaar.  (10)

1894: Bouw van een eigen kerk. Het harmonium wordt overgeplaatst (10).
De kerk wordt op 14 januari 1894 in gebruik genomen met een kerkdienst, geleid door ds. de Ridder uit Meppel.

1896: Er wordt besloten een pijporgel aan te schaffen. Op 1 oktober komt aan de orde om het orgel van Gramsbergen aan te kopen dat wordt vervangen door een nieuw orgel van Van Dam.
men besluit het orgel te bezichtigen en te overleggen met het kerkbestuur van Gramsbergen.
Op 13 november wordt een brief behandeld van orgelmaker J. Proper. Hij bouwt een nieuw orgel voor de hervmde kerk van Coevorden. Hij kan het oude orgel voor f 800,- in Hoogeveen plaatsen. Ook is voor f 600,- beschikbaar het orgel van de doopsgezinde kerk in Kampen.
Men besluit af te zien van de aankoop van het orgel in Gramsbergen en gaat het orgel in Coevorden bezichtigen.

Provinciale Drentsche en Asser courant 21-11-1896

Op 19 november komt de aanschaf van een orgel weer aan de orde. De voorzitter is teleurgesteld dat weinig leden belangstelling tonen voor dit onderwerp. Er is ook overleg geweest met het bestuur van de rooms-katholieke in Coevorden over de aankoop van het oude orgel dat ook vervangen zal worden. Dit leidde niet tot aankoop. Ook het orgel in Gramsbergen werd niet aangekocht. De voorzitter en dhr. Wessels-Boer hebben het orgel in Coevorden bezichtigd en hadden daar een goede indruk van. Volgens de notulen zou het orgel de volgende afmetingen hebben: breedte 5 meter, hoogte 4 meter en diepte 2 meter. Het front ziet er goed uit en de klank is ruim voldoende.
Op 13 december wordt besloten dat ook organist Van Dalen het orgel in Coevorden gaat bezoeken. Ook wordt besloten een geldlening van f 800,- aan te gaan waarop de kerkleden kunnen inschrijven voor een aandeel van f 25,-
Wat later blijkt dat er tot nu toe nog maar ingeschreven is op 8 van de aandelen van f 25,- Tijdens die bijeenkomst wordt alsnog op 12 aandelen ingetekend.

1897: In januari wordt hoopt men dat in het volgende jaarverslag vermeld wordt dat het huidige amerikaanse harmonium is vervangen door een pijporgel.
In de vergadering van 30 maart is orgelmaker Proper aanwezig om uitleg te geven over het aan te kopen pijporgel Het zal voor f 850,-  worden geplaatst.
In juni wordt besloten de lening te wijzigen naar f 950,- in 38 delen van f 25,-
In de algemene vergadering van 19 juli wordt gemeld dat het orgel definitief  is aangekocht voor f 850,-. Er zijn nu 32 toezeggingen van f 25,-


Provinciale Drentsche en Asser courant 06-04-1897, 14-07-1897,  13-10-1897

1897: Via orgelmaker J. Proper te Kampen werd het afgedankte Faber-orgel van 1658 uit de Hervormde kerk te Coevorden aangekocht.
Het orgel wordt voor f. 800,- aangekocht en geplaatst (03).
Volgens de notulen van 13-2-1905 wordt het harmonium voor f 85, - verkocht aan J. Proper. (10)
De dispositie van dit orgel was als volgt:

Prestant 4 voet
Quintadeen 8 voet
Holpijp 8 voet
Quintfluit 3 voet
Superoctaaf 2 voet
Fluit 1 voet
Mixtuur 3-4-5 sterk
Sesquialter 2 sterk
Trompet 8 voet

3 blaasbalgen;
voorzien van luiken.
Het onderhoud was steeds bij de firma Proper.


Meppeler Courant 1897-04-07 en 1897-10-13


Provinciale Drentsche en Asser courant 10-12-1900


Provinciale Drentsche en Asser courant 21-02-1905, 11-01-1906


Provinciale Drentsche en Asser courant 13-12-1905, Emmer courant 20-12-1905


Provinciale Drentsche en Asser courant 13-12-1907, 06-12-1917, 27-12-1919


Provinciale Drentsche en Asser courant 19-12-1924, 10-02-1925
1925: De fa. Standaart brengt een tweetal offertes uit voor de nieuwbouw van een orgel. (08)
Offerte 01 (Blad 01, Blad 02, Blad 03,, Blad 04, Blad 05, Blad 06, Blad 07, Blad 08, Blad 09) voor een orgel van F3190,= met 10 stemmen en een subbas 16' op het pedaal. De prijs wordt F 2975,= indien het front van het Faber-orgel wordt hergebruikt.
Offerte 02 (Blad 01-07 idem, Blad 08, blad 09) voor bijna hetzelfde een orgel voor F 2950,+. Indien orkestfluit en boudrond worden weggelaten, zakt de prijs naar F 2275,=
Op de algemene vergadering van 25 november wordt besloten het Standaart-orgel aan te schaffen. De tekening van het front door dhr. Oets werd ook geaccepteerd.


Meppeler Courant 1925-11-28

1925: Lezing van Dr. Slot in de hervormde kerk te Assen. Misschien is op deze manier de wens voor een orgel vanuit Rekken in Hoogeveen terecht gekomen?

Provinciale Drentsche en Asser courant 11-11-1925, 27-11-1925, Nieuwsblad van het Noorden 27-11-1925


Provinciale Drentsche en Asser courant 15-02-1926

1926: In dit jaar kwamen er klachten over de kwaliteit van het Faber-orgel.
Men besloot tot de aanschaf van een nieuw orgel voor f 3.190,- van de firma A. Standaart te Schiedam. Indien het oude front blijft gehandhaafd wordt de prijs f 2.975,-
Het front werd in Hoogeveen gemaakt. Hiervoor bracht Standaart F 190,= in mindering.
Het orgel werd gefinancierd middels een lening. Deze werd uitgezet door 130 aandelen van f 25,- uit te geven.

Dispositie:

Manuaal. C-f3 54 toetsen   
Prestant 8’ 54 pijpen  24 in het front 
Zacht gedekt  16’ 54 pijpen  24 op een aparte lade 
Roerfluit 8’ 54 pijpen   
Viola d'Amore 8’ 54 pijpen   
Voix Celeste 8’ (vanaf c0) 42 pijpen   
Aeoline 8’     Harpintonatie 
Octaaf 4’ 54 pijpen   
Orkestfluit B/D 4’ 54 pijpen   
Woudfluit 2’ 54 pijpen   
Pedaal  C-h  24 toetsen   
Subbas   Subbas      

Tremulant met verstelbaar slagtempo; drukknoppen P - MF - T - A; speeltafel terzijde.
Koppeling Manuaal - Pedaal; Super Octaafkoppel; 408 sprekende pijpen.
Systeem: Rein - Pneumatisch kegellade



Op 21 maart 1926 werd het nieuwe orgel in gebruik genomen met aan het orgel Dhr. Mulder uit Meppel. Het definitieve bestek is bewaard gebleven. Voor de volledige tekst van een voorgaande offerte van Standaart zie de bijlage. hoogev11.jpg (33076 bytes)

Op 14 januari reageert J. Kroon uit Winterswijk op de onderstaande advertentie. Hij heeft de volgende vragen:
 - Hoe oud is het orgel en door wie geplaatst.
 - Is het mechanisch of pneumatisch
 - Wat is de dispositie
 - Zijn pijpen, balg en windlade nog behoorlijk
 - Graag een foto
 - Wat zijn de afmetingen

De standaard 09-12-1925 en 12-01-1926
Zeer waarschijnlijk was het front nog ongewijzigd gezien de tekst van de advertentie. Ook was er een foto beschikbaar.

Er is belangstelling vanuit de gereformeerde kerk van Nijeveen voor het orgel. Het orgel wordt bezocht, maar men concludeert dat het te groot is om in Nijeveen te kunnen plaatsen.
Later in januari schrijft Kroon dat het orgel hem zeer aanstaat en hij van plan is het te kopen. Hij komt naar Hoogeveen om het te bekijken en te bespelen. Het orgel zal worden geplaatst in de Kapl van de inrichtingen voor zwakzinnigen in Rekken.
Op 25 januari vraagt hij per briefkaart of hij het orgel al op 15 februari kan ontvangen.
Op 5 februari schrijft hij dat hij het waardeert dat het orgel al op 15 februari gehaald kan worden. Hij begrijpt dat er dan nog niemand van orgelmaker Standaart aanwezig is. Hij is blij dat er een meubelmaker en een instrumentmaker uit Hoogeveen aanwezig zijn bij de demontage. Hij zal echter ook zelf iemand meenemen. is dat akkoord? Hij neemt een auto mee om het orgel te vervoeren.
In een volgende briefkaart van 11 februari schrijft Kroon dat iemand een dag van te voren zal komen om het orgel samen met de meubelamker uit Hoogeveen te demonteren. Deze kosten zijn voor rekening van Hoogeveen. Hij zal binnenkort de koopprijs overmaken.
Op 13 februari schrijft Kroon dat de auto een paar dagen later komt. Demontage wel op dezelfde dag.
In 1927 ontstaat er discussie over de betaling van de demontage van het orgel. Dit blijkt te zijn uitgevoerd door de Vereenigde Kerkorgelfabrieken in Aalten/Utrecht (Elbertse). De wissel blijkt oninbaar.
Brieven van 18 juni 1927, 13 juli 1927, 16 januari 1928, 22 mei 1928, 5 juli 1928,
Het Faber-orgel stond maar kort in de kapel te Rekken. Het werd in 1934 vervangen door een orgel van de firma Valckx en van Kouteren te Rotterdam. Hierna is er niets meer bekend. (04)

Het Orgel 1934 januari                                   Het orgel 1934 mei


Zutphensche courant 13-04-1934 - Het oude orgel uit Coevorden/Hoogeveen wordt hier nog genoemd.


Ansichtkaart: Het Faber-orgel in de kerk van de Rekkense Inrichtingen (06)



Provinciale Drentsche en Asser courant 30-08-1932, 24-12-1932


Provinciale Drentsche en Asser courant 20-01-1936, 07-02-1936, 24-02-1936, 24-02-1936


Foto Drents Archief nr. MZ11405000110

1939: Plannen verplaatsing orgel?

Provinciale Drentsche en Asser courant 22-02-1939

1947: Herstel van het orgel voor f 165,-? door Standaart. Na dit herstel is het orgel nog niet in orde. Men wil de rekening pas voldoen als het orgel weer goed functioneert.
Standaart adviseert een volldige revisie voor f 750,-. Het is vrij zeker dat men daar niet op in is gegaan.  (08)


Provinciale Drentsche en Asser courant 19-09-1951

1951: Herstel van het orgel voor f 20,- door Beekamp uit Hoogeveen. (08)

1960: Herstel door de firma E. Leeflang te Apeldoorn. Er lag een offerte voor restauratie voor f 2.900,-. Dit was inclusief het vervangen van de membranen voor f 500,-. Het vernieuwen van de windmotor zou f 650,- kosten.
Het is niet te reconstrueren welke werkzaamheden door Leeflang werden uitgevoerd. Het onderhoud wordt na deze werkzaamheden door hen uitgevoerd. (08)


Foto: Wim Standaart (05)


Meppeler Courant 1960-02-29

1972: Januari Brief waarin de fa. A. den Bleker - A. Fabritius zijn diensten aanbiedt. Het gaat om een Nederlands-Duitse samenwerking. (08)

1973: 30 augustus: Brief van F.A. Meijer van de Hervormde kerk te Coevorden aan Ds. Nienhuis van Hoogeveen met gegevens over Faber-orgel, zoals dat in Coevorden stond.
4 september: Brief van Ds. J.H. Nienhuis aan Nico Verrips met gegevens die Ds. Nienhuis heeft kunnen achterhalen van het orgel uit het archief van de kerk.
Uit de aantekeniningen van ds. Nienhuis blijkt dat hij gedegen onderzoek heeft gedaan in de archieven van de kerk.
6 september: Brief met aanvullende gegevens van Ds. J.H. Nienhuis aan Nico Verrips. Door navraag te doen in Coevorden heeft hij achterhaalt dat het eerste orgel werd gemaakt door Faber in 1657. Meer inlichtingen zouden volgens Coevorden te verkijgen zijn bij dhr. Van der Kleij te Emmen.(08)
6 september: Ds. Nienhuis dankt dhr. Meijer voor zijn uitgebreide antwoord omtrent het Faber-orgel van Coevorden. (12)

16 oktober: Nico Verrips, organist van de Hervormde kerk te Meppel adviseert om het instrument af te danken, omdat herstel "paarlen voor de zwijnen" zou zijn.
Het rapport van Nico Verrips beschrijft de huidige toestand van het orgel en schetst de mogelijkheden van herstel of bouw van een nieuw orgel.
18 oktober: Offerte van Mense Ruiter aan Nico Verrips voor een nieuw instrument met 2 klavieren en vrij pedaal met 11 registers voor F 75.000,=
Ongedateerd: Samenvatting (blad 01, blad 02) van G. de Jong rapport Nico
Verrips voor de besluitvorming binnen de Remonstrantse kerk. (08)

1974:
In het Kerkblad van februari wordt verslag gedaan van de situatie rond het orgel.
20 maart: Brief van de Hervormde orgelcommissie aan Ds. Nienhuis als antwoord op zijn brief van 11 februari. Er zijn op dit moment geen geschikte tweedeands orgels beschikbaar. Men is graag bereid de kerk te adviseren. Kosten: f 160,-
29 mei: Schrijven van Ds. Nienhuis aan de kerkenraad en dokter de Jong met de stand van zaken rond het orgel
10 juli: Offerte van Reil aan de Remonstrantse kerk voor een eenklaviers orgel met een Fagot 16' op het pedal voorl voor 35.975 (excl. BTW) of een tweeklaviers instrument voor F 41.475,= (excl. BTW)
16 juli: Offerte van Flentrop aan de Remonstrantse kerk voor een eenklaviers orgel met aangehangen manuaal voor 38.000,=
1 augustus: Offerte van Ernst Leeflang aan de Remonstrantse kerk voor een orgel met 1 manuaal (6 stemmen)  en  pedaal met Subbas 16' voor F 53.582,72,=

2 augustus: Offerte van Vierdag aan de Remonstrantse kerk voor een orgel met 1 manuaal (6 stemmen)  en aangehangen pedaal voor F 53.012,= (08)

1975:
16 januari: Brief van Ds. Nienhuis aan W.D. van der Kleij uit Emmen naar aanleiding van een bezoek van vd. Kleij aan Hoogeveen met gegevens over het orgel.
Op 10 februari nemen de beide organisten E. Dokter en A. Nijmeijer ontslag omdat er een nieuwe organist is benoemd.
9 april: Er wordt een elektronisch Johannes-orgel (Opus 60) aangeschaft dat door Feike Asma wordt ingespeeld. Zie programma.
Het Standaart-orgel wordt niet afgebroken, maar blijft staan. (08)



Foto: Wim Standaart (05)

Bronvermelding:

  1. Uit brief gedateerd 16-1-1975 van Ds. J. R. Nienhuis, predikant van deze gemeente, waarvoor nog onze hartelijke dank.
  2. xxx.
  3. xxx
  4. Vergadering 25-11-1925: tekening orgelfront enz. overlegd. Het orgel kostte f. 3270, -. In Rekken werd in 1934 een nieuw orgel geplaatst door de firma Valckx en Van Kouteren uit Rotterdam. Hierbij werd het oude orgel ingenomen. Wat er van is geworden is niet bekend.
  5. E-Mail d.d. 18 januari 2014 van Wim Standaart met foto's
  6. E-mail d.d. 23 januari 2014 Bart van Buitenen ansichtkaart
  7. www: http://reliwiki.nl/index.php?title=Hoogeveen,_Grote_Kerkstraat_39_-_Remonstrantse_Kerk
  8. Drents Archief: 0437 Remonstrantse Gemeente Hoogeveen 11 Correspondentie diversen c. 1957-c. 1980, stukken betreffende kerk en orgel c. 1920-c. 1960., .
  9. Boek: De Remonstrantsche broederschap biographische naamlijst van hare professoren, predikanten en proponenten, met historische aanteekeningen omtrent hare kweekschool en gemeenten, Y. Rogge Amsterdam, 1905
  10. Drents Archief: 0437 Remonstrantse Gemeente Hoogeveen 1 Notulen 1876-1984
  11. Drents Archief: 0437 Remonstrantse Gemeente Hoogeveen 10 Correspondentie diversen c.; 1890-1977
  12. Drents Archief: 0913 Archief van de afdeling Monumentenzorg van de provincie Drenthe 296 Coevorden, Kerkstraat 6 (NH kerk); 1964-1984
  13. Tijdschrift: Anne Aalders, Remonstrantse kerk 100 jaar (1894-1994), De Veenmol-1994-02

Foto afkomstig van de website van de kerk: http://www.remonstranten.org/hoogeveen/index.html


Bijlage:

Algemeene bepalingen, voorschriften, omschrijving en prijsberekening voor het leveren van een Rein-Pneumatisch Kerkorgel.
De Remonstrantsch Gereformeerde Gemeente Hoogeveen.

par. 1.
Systeem. Het orgel zal worden vervaardigd in eigen werkplaatsen, volgens het Rein-pneumatische Kegelsysteem, met toepassing onzer speciale tegewicht-methode, waardoor alle veertjes, scharniertjes en verdere teedere deeltjes overbodig zijn geworden.

par. 2.
De Windladen. Deze worden uit eerste soort kurkdroog Slavonisch eikenhout vervaar-digd, met ruime register-cancellen van rechtdradig Archangel grenen. De samenstelling geschiedt naar een, aan langjarige ervaring getoetste, speciale krimp- en zwelvrije methode, alle houtverbingen als zwaluwstaarten in elkander gevoegd. De kegels worden uit uitgezocht Ahornhout, in langsrichting van het hout, gedraaid en met zwaar en week Fransch ventielleer bekleed. De kegelstangen worden uit massief Fosforbrons of vertind hardkoper genomen en zullen een minimum dikte hebben van 2 mm. Deze draden worden van schroefdraad voorzien, terwijl dubbele stelmoeren het mogelijk maken de hefhoogte der kegels te regelen zonder den afstand tot de opstootende membraam te beïnvloeden. De membraamdeksels worden eveneens in massief eiken uitgevoerd en zoodanig aangebracht, dat door het losnemen van enkele houtschroeven, de moeren der kegels te bereiken zijn. De deksels worden door een blanke vernislaag tegen invloeden van vocht en ademtochten beveiligd.

par. 3.
De Speeltafel.
Dit voorname onderdeel, de pneumatische centrale van het orgel, wordt naar eigen tegenwicht systeem door speciale werklieden, van massief Slavonisch eiken geboued en zoodanig ingericht, dat het geheel als een schrijfbureau, stofdicht, over klavieren en registers heen, te sluiten is. De registers worden uit massief elfeniet gesneden en, als drukkers, vlak boven de klaviertoetsen aangebracht. De werking is bijzonder licht en aangenaam. Sierlijke porcelijnen naamplaatjes, in verschillende tinten voor de respectievelijke klavieren en het pedaal, vergemakkelijken het overzicht.

par. 4.
De Klavieren.
De constructie hiervan geschiedt uit geheel rechtdradig pijnhout; de witte toetsen worden met eerste soort elfeniet bekleed; de zwarte toetsen zullen uit massief ebbenhout bestaan. De omvang is zoals bij de hier bijgevoegde dispositie is aangegeven. De indeeling wordt genomen volgens de internationale Congresmaat. Leid-stiften worden van vertind koper vervaardigd. Polsters met vilt uitgevoerd, waardoor bijzonder lichte, geruischlooze aanslag verkregen wordt. Het montuur der klavieren wordt in zwart gepolijst mahonie- of notenhout aangebracht.

par. 5.
Drukknoppen.
In de voorlijst van het onderklavier wordt een compleet stel combinatieknoppen gemonteerd, waarmede het mogelijk is, zelfs onder het spelen, plotselinge veranderingen in de geluidsterkte aan te brengen. Door een vernuftig apparaat lossen deze knoppen elkender af, zoodat, met één lichten vingerdruk, iedere gewenschte register-combinatie kan worden ingeschakeld. Gelijkertijd worden automatisch de handregisters buiten werking gesteld, zoodat deze weder voor een andere klankkleur kunnen worden gereed gezet.

par. 6.
Het Pedaal.
De omvang hiervan is bij de dispositie aangegeven. Ook hier wordt de Congresmaat toegepast. Voor de constructie wordt taai eikenhout genomen, en worden de ramen met zwaluwstaarten in elkander gevoegd. Soepele en regelbare veering wordt verkregen door toepassing van stalen platen, waardoor het z. g. "lamworden" der toestsen uitgesloten is. Door oordeelkundige aanbrenging van zwaar vilt is de bespeling zonder eenig bijgeluid en zeer aangenaam. De "zwarte" toetsen worden in straalvorm aangebracht.

par. 7.
Het Pijpwerk.
Het metalen pijpwerk wordt, in verband met acoustiek en inhoud van de kerk berekende mensuren genomen. In eigen werkplaatsen wordt het metaal gemengd en gegoten, zoodat het tingehalte van iedere pijp, de zwaarte en soldeervastheid, ten volle gegarandeerd worden. Het juiste aantal sprekende pijpen wordt bij de opgegeven dispositie aan-gegeven. Naar gelang van het vereischte karakter worden verschillende pijpgroepen vervaardigd uit een melange, varieerend van 75% tot 45% Banka tin. Als bijmengsel wordt Spaans lood genomen, terwijl de grootste pijpen uit zwaar alluminium zullen worden samengesteld. Frontpijpen worden met geheel opgeworpen labium, sprekend als Prestant en als zilver glanzend afgewerkt. Strijkende stemmen worden van onze speciale rolfrains voorzien; alle groote pijpen der labiaalstemmen tot 1 voet bekomen stemkrullen. Gedekte pijpen worden voorzien van hermetisch sluitende, schuifbare deksels; terzijde van het labium worden breede baarden gemonteerd. De tongwerken bekomen massief koperen tongen en lepels; in de corpsen worden insnijdingen aangebracht, waarmede de toonkracht te regelen, en het karakter in juiste verhouding tot het ensemble is te brengen. De houten pijpen worden naar het vereischte klanktimbre, in Cypressen, Ahorn of Archangel grenen uitgevoerd en van Slavonisch eiken spraakstukken en stoppen voorzien. Inwendig worden deze pijpen met poriën vullende emulsie behandeld; uitwendig, door een laag blanke vernis, tegen inwerking van vocht en andere invloeden beschermd. De stemstoppen worden met eerste soort Fransch schapeleder bekleed.

par. 8.
Intonatie.
Aan dezen belanrijken arbeid wordt de uiterste zorg besteed. De kunstwaarde van een goed instrument hangt voor een voornaam gedeelte van dit werk af. Deze werkzaamheden worden, in een daarvoor speciaal ingericht atelier, uitsluitend door artistieke werk-krachten verricht. De meest moderne hulpwerktuigen en instrumenten zijn hiertoe ter beschikking en de resultaten worden aan de meest strenge eischen onderworpen, terwijl alles in kerk nog zal worden nageïntoneerd.

par. 9
Windvoorziening.
De benoodigde wind wordt door een drieledig windtoestel, van ruim berekende capaciteit, bestaande uit een groote reservoir- of magazijnbalg en twee aanvoer- of voedingsbalgen, aangevoerd. Het nieuwste principe tot het verkrijgen van den meest egale druk, wordt hierbij toegepast. De inlaat- en sperventielen werken bijzonder licht bij volkomen luchtdichte afsluiting. Een veiligheidstoestel is aangebracht waardoor forceeren, door onoordeelkundig trappen, niet kan voorkomen, terwijl door een wijzer de stand van den blaasbalg gecontroleerd kan worden. Het geheel wordt in Archangel grenenhout geconstrueerd, voor de dubbele beledering wordt eerste soort Fransch schapeleder verwerkt. Inwendig wordt alles met speciale pakking luchtdicht afgesloten, uitwendig door een zware blanke vernislaag tegen vocht en ademtochten beschermd.

par. 10.
Windleidingen.
De windleidingen of toevoerkanalen worden van stevig grenenhout met ruim berekende doorlaatopeningen aangebracht. In- en uitwendig worden deze op speciale wijze behandeld om aan absolute dichtheid bescherming tegen uitwendige invloeden te paren.
De montage geschiedt zoodanig, dat nimmer scherpe hoeken voorkomen en de wind, dus volkomen stootvrij, de windladen en het pijpwerk bereiken kan. Verbindingen worden met Fransch schapeleder z. g. nat belederd. De windleidingen, naar sprekende frontpijpen worden van stevig lood genomen en de hoekverbindingen gesoldeerd.

par. 11.
Buisleidingen.
De voor de pneumatische inrichting benoodigde buisleidingen worden van naadloos vertind hardlood genomen. Iedere leiding zal uit één enkel stuk bestaan, zoodat geen hulpstukken of moffels verwerkt worden. De montage zal uiterst zorgvuldig geschieden en op verschillende plaatsen zullen steunpunten worden aangebracht, waardoor z. g. uit-
zakken na langdurig gebruik is uitgesloten.

par. 12.
Orgelkast.
De uitvoering der orgelkast geschiedt naar het ontwerp, dat bij de hier bijgaande samenstelling is aangegeven. Zoo niet anders overeengekomen wordt, geschiedt de constructie uit zacht hout. Voor versiering wordt uitsluitend beeldhouwwerk in hout aangewend; gips etc. wordt in geen geval toegepast. De afwerking is degelijk doch eenvoudig; de paneelen van elzen triplex, worden trillingvrij, in groeven bevestigd.

par. 13.
Verpakking en Vervoer.
Na aan de fabriek te zijn opgebouwd en gecontroleerd wordt het instrument zeer zorgvuldig verpakt en naar de bestemde plaats verzonden. Deze uitgaven, zoomede reiskosten van personeel enz. zijn in de prijs begrepen. Alleen de kosten van vracht van naastbijgelegen station naar de kerk, en inwoning voor onze monteurs gedurende de montage, komen voor rekening der kerk.

par. 14.
Oplevering en Keuring.
Dadelijk na de afwerking van het instrument in de kerk, werkzaamheden welke immer onder mijn persoonlijk toezicht plaats grijpen, staat het orgel ter keuring, van de door Uw geacht College aan te wijzen deskundigen gereed en moet het aan de allerhoogste eischen, aan een eerste klasse kerkorgel te stellen, onvoorwaardelijk voldoen. Wanneer er eenige aanmerking zou zijn, behoeft geen aanvaarding te volgen en is schadevergoeding hoegenaamd verschuldigd.

par. 15.
Garantie.
Daar de vervaardiging van het instrument plaats vindt volgens wetenschappelijke regelen en de uiterst solide technische samenstelling, beproefd is aan langjarige ondervinding, terwijl uitsluitend een keur van de allerbeste materialen aan het werk wordt ten koste gelegd, verleenen wij op onze instrumenten een garantie van twintig jaar. Ieder gebrek dat zich eventueel openbaart, niet veroorzaakt door bovenmatige vochtigheid of hitte, wordt zonder eenige kostenberekening direct en afdoende hersteld. Jaarlijksche revisie en stemming is niet onder garantie begrepen.

par. 16.
Aflevering en Betaling.
Na afloop der keuring wordt het orgel afgeleverd en zal de betaling plaats hebben. Desgewenscht kan een gedeelte der aannemingsom tot latere betaling, als garantie waarborg tegen een matige rente blijven staan.
Bovendien kunnen nog de volgende voorzieningen worden aangebracht:
A. Zwelwerk(n. v. t. ).
B. Automatisch Pedaal(n. v. t. ).
C. Centraal Crescendo(n. v. t. ).
D. Vrije Combinatie(n. v. t. ).
E. Windmachine. (hier toegepast).
Wanneer electriciteit voorhanden is verdient het alle aanbeveling het instrument te voorzien van een electrische windmachine. Deze inrichting bestaat uit een speciaal voor dit doel gewikkelde, electromotor met absoluut geruischloozengang, waaraan, zon-der transmissie, een windturbine is gekoppeld. Vanuit de speeltafel is deze machine in werking te stellen en regelt zich verder geheel automatisch. Deze machines worden in alle soorten en kwaliteiten in den handel gebracht, door onze fabriek worden echter uitsluitend eerste klasse machines geleverd, uit de bekende fabriek van G. Meidinger te Bazel. De machines worden geheel compleet geleverd en met soepele verbinding aan het orgel aangesloten; alleen draadaansluiting aan het electrisch net komt voor reke-ning der kerk.

Samenstelling van het orgel
:
Klavier van C-f3, 54 toetsen. Pedaal C-d1, 27 toetsen. Drukknopinrichting voor: "Pia-no", "Mezzo Forte", "Tutti", en Aflosser. Tremulant met verstelbaar slagtempo. Electrische windvoorziening met automatische regeling. Bespelen van terzijde, massief eiken speeltafel als schrijfbureau over klavier en registers stofdicht af te sluiten. Practisch aangebrachte muzieklezenaar en eiken organistbank.

Dispositie.

Manuaal: Pedaal:
1. Prestant 8’ 54 pijpen 13. Subbas 16’ Per Transmissie
2. Bourdon 16’ 54 " 14. Koppel Pedaal-Manuaal
3. Roerfluit 8’ 54 "
4. Viola di Gamba 8’ 54 "
5. Voix Celeste 8’ 42 "
6. Aeoline 8’ Per Transmissie
7. Octaaf 4’ 54 "
8. Orkestfluit 4’ Bas 24 ":
9. Orkestfluit 4’ Disc. 30 "
10. Woudfluit 2’ 54 "
11. Super Octaafkoppel
12. Tremulant met verstelbaar slagtempo

Aantal sprekende pijpen 420 stuks.
Prijs f. 2950, --. (Tweeduizend en vijftig gulden). Toegerust met eerste klasse geruischlooze windmachine verhoogt den prijs met f. 300, -. (Driehonderd gulden).
Het instrument hoeft niet te worden aanvaard wanneer het niet aan de allerhoogste eischen voldoet en kan één of twee maanden worden beproefd.

Twintig jaar absolute garantie wordt op zegel verleend.

Aldus opgesteld te Schiedam 7 maart 1925. De kerkorgelfabrikant:
w. g A. Standaart.


Foto: Wim Standaart (05)