Nieuw-Schoonebeek Rooms-Katholieke kerk Heilige Bonifatius


Foto's van de oude kerk. Links: http://www.kerkeninbeeld.nl rechts: J.H. Borgman 150 jaar St. Bonifatius-parochie


Links: Ansichtkaart rechts: Facebook Oud Drenthe in Woord en Beeld. Datering tussen 1925 en 1930

1854/1856: Er wordt een orgel gekocht uit Haren (Emsland) met "14 registers en twee Engelen-beelden".
Dit orgel is door een onbekende orgelmaker in 1757 gemaakt en wordt daarna onderhouden door niet genoemde orgelmakers.
In 1834 wordt het gerepareerd door A. Fr. Schmid voor 11 Rthl.
Vanaf 1839 onderhoudt Rohlfing het orgel.
In 1854 wordt er een veel grotere kerk gebouwd en het oude orgel wordt door Rohlfing gedemonteerd. Het wordt verkocht naar Nieuw-Schoonebeek.
In de nieuwe kerk wordt door Melchior Kersting voor 1800 Rhtl in 1857 een nieuw orgel gebouwd.
Volgens de organist in Haren, Clemens Wilken was het "ein kleines, mangelhaftes Werk".

1874: Volgens onderstaand krantenbericht werd het orgel uit 1854 vervangen door een nieuw? orgel. Het orgel werd geplaatst en gemaakt? door de orgelmaker Exkorn uit het Duitse Elten.
Dit orgel werd geschonken ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van de kerk. Het orgel kostte f 2.100,- Het parochie-archief meldt niets over de herkomst. (04)


Provinciale Drentsche en Asser courant 02-11-1874, De Tijd, 31-10-1874 (06)

1903: In de kas bevond zich een aantekening: 'Gestemd door Josef Vulen in 1903'. (07)
De blaasbalg werd gerepareerd en verplaatst vanuit de toren naar een plek onder het orgel. Herstel van mechanieken en windladen.
Register vervangen door een Fluit Angelica 8' bas en een Melofoon 8' discant. De kosten bedroegen f 350,- (04)

Dispositie:
Prestant 8'
Bourdon 8'
Octaaf 4'
Fluit 4'
Gamba 8'
Octaaf 2'
Lege plaats
Vox Angelica 8' bas
Melofoon 8' discant
Vermoedelijk stond oorspronkelijk op de plek van de Gamba een Quint 3' en op de lege plek een Mixtuur. De Vox Angelica/Melofoon zal oorspronkelijk een gedeelde Trompet 8' zijn geweest. (03)

1912: Beschrijving van de elementen van de eredienst

Sint Gregorius-blad; tijdschrift tot bevordering van kerkelijke toonkunst, jrg 40, 1915, no 1, 1915

1924:  Aantekening in de orgelkas door Josef Gündling: 'Gestemd op 30 juli 1924 door Josef Gündling, orgelbauer te Osnanabruck'. (07)

1951: Aanschaf van een windmotor. (04)

196x: Monumentenzorg Drenthe maakte onderstaande foto's voor de de afbraak van de kerk heeft. De kerk werd toen al niet meer gebruikt.

nwschoonebeekrk1.jpg (40890 bytes)nwschoonebeekrk4.jpg (30381 bytes)

nwschoonebeekrk2.jpg (24083 bytes)nwschoonebeekrk3.jpg (24039 bytes)





Foto http://www.kerkeninbeeld.nl


Beeldbank Drents Archief


Foto: Facebook-pagina "Oud Nieuw Schoonebeek" (Klik op de foto voor een vergroting)


Plan van 8 april 1967 voor de nieuwe kerk met behoud van de oude toren. (klik op de afbeelding voor een vergroting)

1967/1968: Bouw van een nieuwe kerk en afbraak van de oude kerk. De oude toren blijft los van de kerk staan. Het orgel wordt gesloopt.
In een bespreking op 8 april 1968 over de afbraak van de kerk en de nieuwbouw komt aan de orde wat er nog moet worden behouden van de oude kerk. Het provinciaal museum heeft onder andere belang bij de orgelkas. Voor het binnenwerk van het orgel heeft men geen belangstelling. Ook de orgelgalerij-kolommen komen in aanmerking om te bewaren. (08)
In de nieuwe kerk wordt een Hammond-orgel E 312 geplaatst. (04)

De huidige kerk vervangt een oude kerk. Van de oude kerk is de toren bewaard gebleven. In de kerk is op dit moment geen pijporgel aanwezig.

2008: Het eerste orgel wordt beschreven in een publicatie van Gregor Santel, Twist - Neu-Schoonebeek, ein Wettstreit mit kirchlichen Statussymbolen. Schoonbeken, juli 2008, blz 30-35.
"Im Verlauf des Jahres 1855 hatte die Neu-Schoonebeker Kirchengemeinde verschiedene Angebote zum Kauf gebrauchter Orgeln erhalten. Entsprechend einem Beschluss des Kirchenvorstandes vom 27. April 1856 wurde ein gebrauchtes Instrument für 400 Gulden erworben13. Die erste Neu-Schoonebeker Orgel wurde vom Orgelbauer Rohlfing aus Osnabrück im April/Mai 1856 in der St. Bonifatius-Kirche aufgestellt14. Diese Orgel war 1854 in der katholischen Pfarrkirche St. Martinus in Haren/Ems abgebaut und vor der Aufstellung in Neu-Schoonebeek vom Orgelbauer Rohlfing überarbeitet worden. Nach einem Bericht des damaligen Lehrers und Organisten Clemens Wilken in Haren, war es die erste Orgel in Haren gewesen. Er beschrieb das Instrument als ‘ein kleines, mangelhaftes Werk’, dessen Alter mit 100 Jahren angegeben wurde. Nach einem Neu-Schoonebeker Inventar vom 23. Mai 1856 war es ‘een orgel van veertien registers, met twee engelenbeelden (Engelfiguren)".
13 Für den Gedankenaustausch zur Neu-Schoonebeker Orgelgeschichte dankt der Verfasser dem verstorbenen J. Herinan Borgman, Denekamp.
14 Winfried Schlepphorst, Der Orgelbau im wesüichen Niedersachsen, Kassel 1975, S. 173.

Ook het tweede orgel wordt in dit artikel beschreven.
Im Jahre 1874 kam es in Neu-Schoonebeek aus Anlass des 25-jährigen Pfarrjubiläums zur erneuten Anschaffung einer Orgel. ‘De gemeentenaren hebben, als blijk van dankbaarheid en tot blijvend aandenken aan dit feest, aan de kerk een orgel geschonken ter waarde van f. 2100,—’.16 Dieses Instrument hatte wie die Twister Orgel acht Register. Es wies vermutlich die folgende Disposition auf:
'1. Prestant 8’
2. Bourdon 8’
3. Octaaf 4’
4. Fluit 4’
5. Quinte 22/3 ‘
6. Octaaf 2’
7. Mixtur
8. Trompete 8‘. ’17
1903 wurde diese Orgel restauriert und verändert.18 Es wurden zwei Register ersetzt: Quinte 22/3‘ durch Gamba 8‘ und Trompete 8‘ durch die geteilte Schleife ‘Melofoon 8’ disc. ’ und ‘Fl. Angelica 8’ bas. ’.
Gleichzeitig wurde der Blasebalg aus dem Turm unter die Orgel verlegt, die Windlade und Klaviatur repariert. Die Kosten beliefen sich auf 350 Gulden.
16 'Die Gemeindeglieder haben als Ausdruck von Dankbarkeit und zum bleibenden Andenken an dieses Fest der Kirche eine Orgel im Wert von 2100,- Gulden geschenkt. ’ Provinciale Drentsche en Asser Courant, 2. November 1874. Freundlicher Hinweis von Herrn Herman Platzer, Emmen. Herman Borgman nennt auf Seite 70 einen Preis von 700 Gulden.
17 Schlepphorst, S. 173. Schlepphorst ist die Neuanschaffung einer Orgel im Jahre 1874 verborgen geblieben. Er ging davon aus, dass es sich bei dem von ihm Vorgefundenen Instrument um die alte Orgel aus Haren handelte. Die Änderungen von 1903 konnte Schlepphorst wohl aus dem Vorgefundenen Instrument ableiten. Der Befund dürfte vor 1968 gemacht worden sein, denn das alte Kirchenschiff in Neu-Schoonebeek wurde 1968 abgebrochen.
18 Borgman, S. 70

Bronvermelding:

  1. www: http://reliwiki.nl/index.php/Nieuw_Schoonebeek,_Europaweg_139_-_Bonifatiustoren (Oude kerk)
  2. www: http://reliwiki.nl/index.php?title=Nieuw_Schoonebeek,_Europaweg_153_-_Bonifatius (Nieuwe kerk)
  3. Boek: Winfried Schlepphorst: Der Orgelbau im westlivhen Niedersachsen, Bärenreiter, 1975
  4. Boek: J. Herman Borgman: Nieuw-Schoonebeek - 150 jaar St. Bonifatius-Parochie 1849-1999 blz. 70-71
  5. Artikel: J. J. van Poucke, Nieuw-Schoonebeek: Komen en gaan in Zuidoost-DrentheGens, Nostra Jaargang 45 (1990)
  6. E-Mail Erik van der Heijden d.d. 11-01-2022. Hij wees me op het bericht uit De Tijd, 31-10-1874
  7. Drents Archief: 0913 Archief van de afdeling Monumentenzorg van de provincie Drenthe 296 Coevorden, Kerkstraat 6 (NH kerk); 1964-1984 Brief van 4 januari 1974 van W.D. van der Kleij aan Corneille F. Janssen van het Provinciaal Drents Museum.
  8. Drents Archief: 0913 Archief van de afdeling Monumentenzorg van de provincie Drenthe 1321 Schoonebeek, RK Bonifatiuskerk; 1967-172