Bovensmilde Hersteld Gereformeerde kerk

Kerk
Deze synodaal gereformeerde kerk werd in 2020 verkocht aan de Hersteld Gereformeerde kerk

2021: Het bestaande orgel was inmiddels grotendeels verwijderd en men besloot tot aankoop van een pijporgel dat een tijd in opslag had gelegen en was opgekocht door Evert Lamberink bij Hardenberg.
Dit orgel heeft een bewogen geschiedenis en is oorspronkelijk gebouwd door Jan Proper voor de Gereformeerde kerk in Oosterend op Texel.

Historie van het Proper-orgel

1908
: Jan Proper plaatst een eenklaviers orgel met mechanische toetstractuur en een pneumatische registertractuur.

Dispositie:
Prestant 8', Bourdon 16', Roerfluit 8', Gamba 8' (C-B gecombineerd met Roerfluit), 0ctaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Cornet IV discant.
Aangehangen pedaal

In de Texelsche Courant van 23 april 1908 staat het volgende bericht: 'In de Gereformeerde kerk alhier werd Maandagavond het nieuwe kerkorgel in gebruik genomen. De fabrikant, de heer J. Proper te Kampen, heeft haar een degelijk, welluidend instrument geleverd. Voor zoover het orgel door deskundigen werd onderzocht en beluisterd, is hun oordeel over inhoud, vorm en geluid alleszins gunstig.'

Foto: Jan Korpershoek
 https://reliwiki.nl/index.php/Oosterend_(T),_Peperstraat_9_-_Gereformeerde_Kerk door


1959: Het orgel wordt door de fa. Fonteyn & Gaal uitgebreid met een tweede klavier op nieuwe pneumatische laden.
Dispositie
Manuaal I Manuaal II Pedaal    
Prestant 8,' Gamba 8' (deels nieuw) Subbas 16' (deels nieuw, deels oude Bourdon 16')    
Bourdon 8' (nieuw) Roerfluit 8' Gedekt 8' (transmissie. Subbas 16' + 12 pijpen oude Boudron 16')    
Octaaf 4' Fluit 4'      
Nachthoorn 2' (nieuw), 0ctaaf 2'      
Mixtuur 1 1/3 (nieuw), Sesquialter III (nieuw)      

De tractuur is na deze ombouw geheel elektro-pneumatisch.

1990-2005: De organist van de kerk Hans de Goede voegt een Roerfluit 4' toe aan Manuaal I op een aparte windlade achter het front. Het pijpwerk is van orgel uit het klooster Sint Josephsburg te Eindhoven door Verschueren (1960)

2005: De kerk wordt gesloten en het orgel verkocht aan de Stichting Orgelfront Den Hoorn.

2006-2007: Charles Janko verplaatst het orgel naar zijn atelier aan de Witteweg te Den Hoorn. (Texel); De orgelkas wordt ingekort. Er worden nieuwe ornamenten in Proper-stijl gemaakt bij de pijpvoeten van de midden- en zijtorens, die in 1908 vanwege kostenbesparing niet werden geplaatst. De orgelkas werd overgeschilderd en gerestaureerd. Ook worden verschillende marmerimitaties aangebracht.


Foto: https://www.orgelsite.nl/den-hoorn-texel-atelier-charles-janko/


2008: orgelmaker Sander Booy voert een herintonatie uit.
Het pijpwerk dat door het opschuiven in 1959 niet meer op de juiste plek stond is teruggeschoven naar zijn oorspronkelijke plaats. Enkele pijpen werden nieuw bijgemaakt.
In een aantal gevallen werd gebruik gemaakt van pijpwerk uit eigen voorraad uit ongeveer dezelfde tijd als het Proper pijpwerk.
Het orgel is geherintoneerd op basis van kleinere voetgaten en opnieuw aanbrengen van de in 1959 weg gevijlde kernsteken.
Dispositiewijzigingen:

Dispositie

Manuaal I Manuaal II Pedaal    
Prestant 8,' Gamba 8' (deels nieuw) Subbas 16' (deels nieuw, deels oude Bourdon 16')    
Bourdon 8' (nieuw) Roerfluit 8' Gedekt 8' (transmissie. Subbas 16' + 12 pijpen oude Boudron 16')    
0ctaaf 4' Fluit 4'      
Octaaf 2' Nachthoorn 2' (nieuw),      
Sesquialter II Dulciaan 8' (tijdelijk)      

2017
: Na het overlijden van Charles Janko wordt het orgel opgeslagen.

2020/2021: Het orgel wordt op Marktplaats te koop aangeboden en komt in het bezit van Evert Lamberink uit Rheeze bij Hardenberg. Hij bouwt het orgel thuis weer op.
Op manuaal I wordt op een nieuwe lade een Trompet 8' en een Mixtuur toegevoegd.
Op manuaal II worden een Dulciaan 8' en een Sesquialter 2 sterk op een nieuwe verhoogde lade achter de frontpijpen toegevoegd.
Hij plaatst het orgel daarna in Bovensmilde. De klaviatuur die was geplaatst aan de zijkant van het orgel wordt nu verhuisd naar de kerkzaal.

Dispositie
Manuaal I Manuaal II Pedaal    
Prestant 8' Gamba 8' Subbas 16' (deels nieuw, deels oude Bourdon 16')    
Bourdon 8' Roerfluit 8' Gedekt 8' (transmissie. Subbas 16' + 12 pijpen oude Bourdon 16')    
0ctaaf 4' Fluit 4'      
Octaaf 2' Nachthoorn 2'      
Sesquilteal II Sesquialter II (nieuw)      
Mixtuur (nieuw) Dulciaan 8' (nieuw)      
Trompet 8' (nieuw)        



Foto: Evert Lamberink

2022: Orgelmaker Ide Boogaard verzorgde de intonatie en de stemming.

Bronvermelding:

  1. E-mail uit 2004 met foto's door Jans Vrieling uit Smilde
  2. Boek: R. Walsma: Herziene en uitgebreide werklijst Properorgels, Leeuwarden, 2011
  3. www: http://www.orgbase.nl/scripts/ogb.exe?database=ob2&%250=1007694&LGE=NL&LIJST=lang
  4. www: http://www.sanderbooij.com/projecten/den-hoorn-atelier-aan-de-witteweg/
  5. https://www.orgelsite.nl/den-hoorn-texel-atelier-charles-janko/
  6. https://reliwiki.nl/index.php/Oosterend_(T),_Peperstraat_9_-_Gereformeerde_Kerk