Bovensmilde Hersteld Gereformeerde kerk
Kerk
Deze in 1953 gebouwde gereformeerde kerk
werd in 2020 verkocht aan de Hersteld Gereformeerde kerk
2021: Het bestaande orgel was bij de aankoop van het kerkgebouw
al grotendeels verwijderd.
Er wordt besloten tot aankoop van een pijporgel dat een tijd in opslag had gelegen
en was opgekocht door Evert Lamberink bij Hardenberg.
Het orgel heeft een
bewogen geschiedenis en is oorspronkelijk gebouwd door Jan Proper voor de
Gereformeerde kerk in Oosterend op Texel.
Historie van het
Proper-orgel
1908: Jan Proper plaatst een eenklaviers orgel met mechanische
toetstractuur en een pneumatische registertractuur.
Dispositie:
Prestant 8', Bourdon 16', Roerfluit 8', Gamba 8' (C-B gecombineerd met Roerfluit),
0ctaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Cornet IV discant.
Aangehangen pedaal.
Het orgel wordt op 20 april in gebruik genomen met als spreker ds. Rooseboom.
Ds. Kramer bespeelt het orgel.
Nieuwe
Texelsche Courant 22-04-1908
Foto:
Jan Korpershoek (06)
1959: Het orgel wordt door
de fa. Fonteyn & Gaal uitgebreid met een tweede klavier op nieuwe pneumatische
windladen.
Dispositie:
| Manuaal I |
Manuaal II |
Pedaal |
|
|
| Prestant 8,' |
Gamba 8' (deels nieuw) |
Subbas 16' (deels nieuw, deels oude Bourdon 16') |
|
|
| Bourdon 8' (nieuw) |
Roerfluit 8' |
Gedekt 8' (transmissie. Subbas 16' + 12 pijpen oude Bourdon 16') |
|
|
| Octaaf 4' |
Fluit 4' |
|
|
|
| Nachthoorn 2' (nieuw), |
0ctaaf 2' |
|
|
|
| Mixtuur 1 1/3 (nieuw), |
Sesquialter III (nieuw) |
|
|
|
De tractuur is na deze ombouw geheel elektro-pneumatisch. (04)
1990-2005: De organist van de kerk Hans de Goede voegt op Manuaal I een Roerfluit 4'
toe op een aparte windlade achter het front. Het pijpwerk is van
een orgel uit het klooster Sint Josephsburg in Eindhoven door Verschueren (1960).
(04)
2005: De kerk wordt gesloten en het orgel wordt verkocht aan de
Stichting Orgelfront Den Hoorn. (04)
2006-2007: Charles Janko
verplaatst het orgel naar zijn atelier aan de Witteweg te Den Hoorn. De orgelkas wordt ingekort. Er worden nieuwe ornamenten in Proper-stijl gemaakt bij de
pijpvoeten van de midden- en zijtorens. Deze konden in 1908 vanwege kostenbesparing niet
worden geplaatst. De orgelkas wordt overgeschilderd en gerestaureerd. Ook brengt
hij marmerimitaties
aan. (04)
Foto:
https://www.orgelsite.nl/den-hoorn-texel-atelier-charles-janko/
2008: Orgelmaker
Sander Booy voert een herintonatie uit. (04)
Het pijpwerk dat door het opschuiven in 1959 niet meer op de
juiste plek staat wordt weer teruggeschoven naar de oorspronkelijke plaats. Enkele pijpen
worden nieuw bijgemaakt.
In een aantal gevallen wordt gebruik
gemaakt van pijpwerk uit eigen voorraad van ongeveer dezelfde tijd als het
Proper pijpwerk.
Het orgel is geherintoneerd op basis van kleinere voetgaten
en het opnieuw aanbrengen van de in 1959 weg gevijlde kernsteken.
Dispositiewijzigingen:
- de Nachthoorn 2′ van Manuaal I wordt omgewisseld met de Octaaf 2′
van Manuaal II
- de Mixtuur wordt verwijderd
- de Sesquialter wordt samengesteld uit het 2 2/3′ koor van de
Mixtuur en het 2 voets koor van de voormalige Sesquialter wordt omgewerkt tot
een 1
3/5′
- Op wens
van de opdrachtgever is tijdelijk een gebruikte Dulciaan 8′ geplaatst op de plek
van de voormalige Sesquialter II.
Dispositie
| Manuaal I |
Manuaal II |
Pedaal |
|
|
| Prestant 8,' |
Gamba 8' (deels nieuw) |
Subbas 16' (deels nieuw, deels oude Bourdon 16') |
|
|
| Bourdon 8' (nieuw) |
Roerfluit 8' |
Gedekt 8' (transmissie. Subbas 16' + 12 pijpen oude Bourdon 16') |
|
|
| 0ctaaf 4' |
Fluit 4' |
|
|
|
| Octaaf 2' |
Nachthoorn 2' (nieuw), |
|
|
|
| Sesquialter II |
Dulciaan 8' (tijdelijk) |
|
|
|
2017: Na het overlijden van Charles Janko wordt het orgel opgeslagen.
2020/2021: Het orgel wordt op Marktplaats te koop
aangeboden en komt in het bezit van Evert Lamberink uit Rheeze bij Hardenberg. Hij bouwt het orgel
thuis weer op.
Op manuaal I wordt op een nieuwe lade een Trompet 8' en een
Mixtuur toegevoegd.
Op manuaal II worden een Dulciaan 8' en
een Sesquialter 2 sterk op een nieuwe verhoogde lade achter de
frontpijpen toegevoegd.
Hij plaatst het orgel daarna in Bovensmilde. De klaviatuur
die was
gesitueerd aan de zijkant van het orgel verhuist naar de kerkzaal. (07)
Dispositie
| Manuaal I |
Manuaal II |
Pedaal |
|
|
| Prestant 8' |
Gamba 8' |
Subbas 16' (deels nieuw, deels oude Bourdon 16') |
|
|
| Bourdon 8' |
Roerfluit 8' |
Gedekt 8' (transmissie. Subbas 16' + 12 pijpen oude Bourdon 16') |
|
|
| 0ctaaf 4' |
Fluit 4' |
|
|
|
| Octaaf 2' |
Nachthoorn 2' |
|
|
|
| Mixtuur (nieuw) |
Sesquialter II (nieuw) |
|
|
|
| Trompet 8' (nieuw) |
Dulciaan 8' (nieuw) |
|
|
|
| |
|
|
|
|
Foto: Evert Lamberink (07)
2022:
Orgelmaker Ide Boogaard verzorgde de intonatie en de stemming. (08)
Bronvermelding:
- E-mail uit 2004 met foto's door Jans Vrieling uit Smilde
- Boek: R. Walsma: Herziene en uitgebreide werklijst Properorgels,
Leeuwarden, 2011
- www:
http://www.orgbase.nl/scripts/ogb.exe?database=ob2&%250=1007694&LGE=NL&LIJST=lang
(07-08-2024)
- www:
http://www.sanderbooij.com/projecten/den-hoorn-atelier-aan-de-witteweg/
(07-08-2024)
-
www:
https://www.orgelsite.nl/den-hoorn-texel-atelier-charles-janko/
(07-08-2024)
-
www:
https://reliwiki.nl/index.php/Oosterend_(T),_Peperstraat_9_-_Gereformeerde_Kerk
(07-08-2024)
-
E-mail: Evert Lamberink 28-5-2022 en 31-05-2022
-
www:
https://www.orgelnieuws.nl/orgel-de-gereformeerde-kerk-assen-e-o-in-gebruik-genomen/
(07-08-2024)
