Emmen, Ichthuskerk Emmermeer

1954: De bouw van de kerk wordt voor 136.170,= gegund aan G. Jager & Zonen uit Nieuw-Weerdinge.

(02)

1953: Op 22 oktober schrijft de kerkenraad aan de orgelcommissie dat in dit stadium van de kerkbouw nog geen opdracht voor het onderzoek naar een orgel kan worden gegeven. Wel kan alvast contact worden gezocht met de bouwcommissie. (02)

1954: Op 22 januari neemt de Orgelcommissie contact op met de kerkenraad naar aanleiding van een vergadering op 12 januari met de bouwcommissie en de architect. De orgelcommissie stelt voor advies te vragen aan enkele deskundigen voor het orgelvraagstuk en vraagt daarom een voorschot voor het kunnen betalen van deze personen.
Van 19 februari dateert een brief en een addendum van de orgelcommissie voor de kerkenraad dat de hoogte en de omvang van de gereserveerde orgelruimte in het huidig ontwerp van het kerkgebouw te krap is.
Een overleg met de architect levert vooralsnog te weinig op. Als alternatief zou het orgel aan de achterzijde van het podium geplaatst kunnen worden.
De orgelcommissie acht een bedrag van f 25.000,= voldoende voor de aanschaf van een pijporgel.

Op 3 maart een orgeladvies door Mr. A. Bouman. Bouwman acht een bedrag van f 20.000 onvoldoende. Voor 600 zangers zou f 25.000 voldoende zijn. Bij 850 zangers loopt dit op tot f 35.000. Bij de bouw van een orgel door Flentrop, v. Leeuwen of Mense Ruiter zal dit bedrag circa 30% hoger liggen.
Voorgesteld dispositie:
Manuaal I: 7 (5) stemmen Holpijp 8', Tolkaan 8', Open Fluit 4', Octaaf 2', (Quintfluit 1 1/3', Scherp 1' IV, (Musette 8')
Manuaal II: 7 (6) stemmen Holquintadeen 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', (Nasard 2 2/3', 2' Mixtuur VI, Trompet 8'
Manuaal III: 7 (5) stemmen Baarpijp 8', Salicionaal 8', Koppelfluit 4', Nachthoorn 2', Sesquialtera 1 1/3' II sterk (met septime), (Cymbel 1/2' III, (Hobo 8')
Pedaal: 3 (2) stemmenplus 5 (3) units plus 2 (2) transmissies Subbas 16', Open Fluit 8', Gedekt 8' unit, Koraalbas 4' unit, Zwegel 2' unit, (Bazuin 16'), Trombone 8' unit, Klaroen 4' unit, Holquintadena 32' transmissie, Holquintadena 16'transmissie
Bouwman gaat uit van een orgel met een elektrische registertractuur (bv. Verweijs).
Het plaatsen van een orgel in een uitbouw van het podium ontraadt hij ten zeerste vanwege de slechte klankuitstraling. Hij stelt een dispositie voor vanuit 3 manualen en pedaal, waarbij de registers tussen haakjes weggelaten kunnen worden.
Indien mogelijk dient de organist direct voor het orgel te zitten. Dit zal leiden tot een mechanische tractuur.

Op 29 maart schrijft de orgelcommissie aan de kerkenraad dat het gesprek van de orgelcommissie met de bouwcommissie en de architect geen nieuwe inzichten heeft opgeleverd.
Het voorstel voor de plaats van het orgel bij het podium is nog in beeld. Gevraagd wordt om Willem Hendrik Zwart te benoemen als orgeladviseur.
De kerkenraad schijft in een brief van 16 april aan de orgelcommissie dat ze weer moeten gaan overleggen met de bouwcommissie en de architect.
De bouwcommissie van de Ichthuskerk besluit op 7 juli het orgel niet op het podium te plaatsen maar in twee delen naast het podium.
Op 4 oktober schrijft de kerkenraad aan de orgelcommissie dat besloten is een voorschot te verlenen voor het inhuren van deskundigen. (02)
Op 16 december schrijft architect Eldering dat als plaats voor het orgel is gekozen de ruimte boven de hoofdingang. Het plafond wordt daar ontworpen met een verhoogd middengedeelte. (06)

1955: Op 24 augustus stelt de orgelcommissie voor om Verschueren een nieuw mechanisch orgel met 17 registers 2 manualen en een zelfstandig pedaal voor het bedrag van f 26.640,= te laten bouwen (Plan A). Harm Binnema (organist van de Zuiderkerk) steunt dit voorstel niet en neemt een minderheidsstandpunt in en heeft voorkeur voor plan B of C. Adviseur van de Orgelcommissie is organist Wilhelm Hendrik Zwart.
Bijgesloten is een toelichting waarin de plannen A, B en C van de orgelmaker Verschueren met elkaar worden vergeleken.
Plan A: Mechanisch orgel met 2 klavieren en vrij pedaal met 17 registers en een vaste speeltafel. f 23.640,=
Plan B: Orgel met elektrische tractuur, 11 stemmen en verplaatsbare speeltafel op het podium f 16.800,=
Plan C: Orgel met elektrische tractuur, 14 stemmen en verplaatsbare speeltafel op het podium f 18.850,=

Organist Harm Binnema schrijft op 1 september een brief naar de kerkenraad, waarin hij zijn minderheidsstandpunt verdedigt. Dhr. Binnema heeft liever een orgel met elektrische tractuur op basis van een discussie met Mr. Arie Bouman, een bekend orgeladviseur. Binnema voert de volgende redenen aan voor zijn keuze:
1. De speeltafel kan verplaatsbaar gemaakt worden, waardoor er bij het begeleiden van koren veel meer contact is tussen koor, dirigent en organist.
2. Er kunnen eenvoudig super- en sub-koppels worden aangebracht, waardoor het orgel meer mogelijkheden krijgt.
3. Er wordt vermeden dat de organist een zitplaats achter het orgel krijgt, waardoor hij geen contact heeft met de gemeente.
4. De klank van een pijp wordt niet beïnvloed door het type tractuur. 

Op 13 september schrijft de kerkenraad dat ze akkoord gaan met het voorstel van de orgelcommissie om plan A voor een mechanisch orgel door te zetten, met het uitdrukkelijk verzoek dat het budget niet overschreden mag worden. (02)

Een orgel zal f 26.640 gaan kosten. De kerk heeft f 20.000 gereserveerd. Er zal dus minstens f 6.640 via giften bijeengebracht moeten worden.

Emmer courant 15-11-1955

1956: Het orgel wordt op 30 november in gebruik genomen. Adviseur Willem Hendrik Zwart bespeelt het orgel.

Dispositie:
Manuaal I   Manuaal II   Pedaal  
Prestant 8' Tolkaan 8' Subbas 16'
Roerfluit 8' Holpijp 8' Koraalbas 8'
Octaaf 4' Baarpijp 4'    
Fluit 4' Roerquint 2 2/3'    
Octaaf 2' Blokfluit 2'    
Mixtuur III-IV Dulciaan 8'    
Trompet 8'        




Emmer courant 20-10-1956, 29-11-1956, Nieuwsblad van het Noorden 30-11-1956


Foto jaren '50 vorige eeuw (08)





Organist en eredienst 1956-12

Concert door het Sweelinckkoor, jongenskoor 'Jong Valerius' en een [strijkensemble?] van de Johan Willem Frisokapel uit Assen. Als organisten werkten mee Willem Hendrik Zwart en Harm Binnema.

Provinciale Drentsche en Asser courant 19-12-1956

1957: Bachconcert door Willem Hendrik Zwart.

Emmer courant 15-03-1957


Concert door Mimi Tijhof sopraan en organist Willem Hendrik Zwart. Dit is het achtste concert in een serie.

Emmer courant 13-05-1957

1959: Concert in Ichthus? door het mannenkoor Valerius en Willem Hendrik Zwart. De opbrengst van deze concerten gaan naar het orgelfonds van de Ichthuskerk.

Emmer courant 26-10-1959

1961: Op 16 maart stelt organist Meindert van der Galiën de slechte akoestiek aan de orde. Vooral de mensen onder de galerij krijgen onvoldoende steun van het orgel. Zijn de klankzuilen van Philips misschien een oplossing?
In de Zuiderkerk en de Ichthuskerk worden een aantal orgelconcerten georganiseerd. (07)

1982: Op 29 maart schrijft orgelmakerij Mense Ruiter dat tijdens werkzaamheden aan het Ichthus-orgel ook de orgels van de Zuiderkerk en de Angeluskerk zijn bezocht om te bepalen wat de prijs zou zijn voor het onderhoud van deze orgels.
Het stemmen van de drie orgels kost ongeveer 3 1/2 werkdag. Het leveren van een stemhulp levert een behoorlijke besparing op.
Het orgel in de Zuiderkerk vertoont diverse storingen en is zeer vervuild. Het orgel zou moeten worden schoongemaakt en alle membranen zouden vervangen moeten worden.

1996: Op 15 oktober wordt de onderhoudstoestand van de orgels in de Ichthuskerk, Zuiderkerk en Schepershof beschreven.
De orgels van Ichthus en de Schepershof zijn in goede staat. Bij het orgel van de Zuiderkerk moeten regelmatig membranen worden vervangen. In 1989 zijn 120 membranen vervangen vanwege lekkage. 710 membranen moeten nog worden vervangen. Verder is het orgel in een redelijk goede staat.

1997: Groot onderhoud door Verschueren.


Foto: Geert Jan Pottjewijd

2007: De kerkvoogdij vraagt Reil de staat van het orgel te inventariseren. Uit het onderzoek blijkt dat het orgel in goede staat is, maar dat de speelaard verbeterd kan worden.
Hiervoor wordt een offerte uitgebracht. De werkzaamheden worden echter niet uitgevoerd. (03)

2018: Op 18 december doet orgelmaker Mense Ruiter een voorstel voor een onderhoudscontract voor de orgels van de PKN in Emmen. Van elk orgel wordt de onderhoudsgeschiedenis vermeld. (04)

2022: De kerk is verkocht aan de christelijk gereformeerde kerk van Emmen. De kerk zal in overleg nog 5 jaar gezamenlijk worden gebruikt. (05)

Bronvermelding:

  1. 02 www: http://reliwiki.nl/index.php/Emmen,_Walstraat_21_-_Ichthuskerk (27-09-2024)
  2. Drents Archief 0416-29 Gereformeerde kerk Emmen Ingekomen stukken en minuten van verzonden stukken 1886-1955
  3. Archief Reil
  4. Archief Mense Ruiter
  5. Dagblad van het Noorden 19 februari 2020
  6. Drents Archief 0416 Gereformeerde Kerk te Emmen 81 Stukken betreffende de bouw van de Ichthuskerk en de verbouwing van de Zuiderkerk; 1950- 1960
  7. Drents Archief 0416 Gereformeerde Kerk te Emmen 84 Correspondentie van de Commissie van Beheer Emmen-West; 1959-1970
  8. www: http://www.kerkeninbeeld.nl (27-09-2024)



Foto: Geert Jan Pottjewijd


Foto (01)