Grolloo Hervormde
kerk
Algemeen:
In het Grollerholt is een open plek. In het midden daarvan ligt een grote steen
geflankeerd door zes kleinere. De open plek is eeuwenlang de plaats van samenkomst geweest
van de Drentse Landdag. Een merkwaardige plaats zo midden in het oerbos, maar wel typisch
Drents. De oude Germanen kwamen ook al bijeen op open plekken in het bos. De Drentse
boeren werden opgeroepen door het geluid van de boerhoorn. Zij bespraken hun
aangelegenheden in de open lucht, meestal onder de eikenbomen op de brink. Je kunt je maar
moeilijk voorstellen dat op deze plaats in het Grollerholt zoveel belangrijke beslissingen
zijn genomen.
Op 1 April 1580 trad Drenthe op een vergadering in het Grollerholt officieel toe tot de
Unie van Utrecht. Op deze plaats in 1602 zwoer de Landdag trouw aan de Staten-Generaal en
ging officieel over tot het Hervormde Geloof. In 1602 werd ook besloten dat voortaan de
vergaderingen plaats zouden vinden in het inmiddels opgeheven klooster Maria in Campis te
Assen. Zo nu en dan kwam men nog in het Grollerholt bij elkaar zoals in 1632 voor de
benoeming van een nieuwe stadhouder en in 1685 voor een nieuwe drost.
Kerk:
De kerk en pastorie in Grolloo vormen een perfecte eenheid met de stijlvolle boerderijen
van het dorp. Een steen op de voorgevel van de kerk vermeldt het jaartal 1853. Het
eenvoudige kerkgebouw heeft een klein spits torentje.
In de toren hangt een luidklokje uit 1422, gekocht in Heiligerlee. Elke zaterdagavond om
zes uur en elke zondagmorgen om negen uur wordt de klok geluid, evenals bij de aanvang van
de kerkdienst. De kerkklok luidt ook voor Schoonloo, Papenvoort en Vredeheim, aangezien
deze dorpen bij de kerkelijke gemeente van Grolloo/Schoonloo behoren. Bij het overlijden
van iemand uit deze dorpen, wordt de klok de volgende morgen om acht uur geluid. Dit
gebeurt ook op de dag van de begrafenis.
Voor 1853 moesten de inwoners van Grolloo en bovengenoemde dorpen te voet naar de kerk van
Rolde. De zandwegen waren vaak onbegaanbaar. De afstanden bedroegen 2 tot 9 kilometer. Men
ging denken aan een eigen kerk. Tot drie keer toe werd er een verzoekschrift ingediend bij
koning Willem III. De koning weigerde, hij vond dat zo'n kleine gemeenschap geen kerk kon
onderhouden. De pastorie naast de kerk stamt uit dezelfde tijd.
De aanhouder wint en uiteindelijk gaf de koning toestemming. Het bijzondere was dat al 47
gezinnen grote bedragen hadden toegezegd. De grond werd afgestaan door familie Hoben. Men
kon met de bouw beginnen en in 1854 kon de eerste kerkdienst in de eigen kerk worden
gehouden. De namen van de mannen, die zich ingezet hebben voor dit gedurfde plan staan in
de voorgevel van de kerk.
We gaan de kerk binnen via de vergaderruimte. Over de in het zand gelegde plavuizen lopen
we naar het liturgisch centrum. Het ziet er eenvoudig maar smaakvol uit. Hier staan de
kansel, de avondmaalstafel, het kruis en de paaskaars, verder een eenvoudige koperen
doopschaal. Het avondmaalsstel bestaat uit een tinnen bord, beker en kan. De bijbel is uit
1709. Voor de preekstoel hangt een kleine elektrische kroon, een geschenk van de familie
Huizing uit Grolloo in 1953. De kaarsenkroon is bij de restauratie van 1976 geschonken
door de Provinciale Staten van Drenthe.
Aan de wand achter de preekstoel is een baretknop bevestigd. Op de preekstoel staat een
originele olielamp, die men door katrolletjes kan laten zakken om het licht te regelen.
Links en rechts staan de kerkenraadbanken.
Pas in 1905 kwam er een kachel in de kerk en in de jaren zestig werd de kachel vervangen
door hetelucht-verwarming. Inmiddels is de kerk twee keer gerestaureerd. In 1937 en in
1976. De kerk van Grolloo staat nog altijd centraal in het dorpsleven. Naast de
kerkdiensten nemen palmpaasoptochten, het kinder-kerstfeest, de wereldgebedsdag en de
concerten een belangrijke plaats in in de open relatie tussen de Kerk en de dorpen.
Bronnen: | Drentse Courant 2000/2001 Serie kerken in Drenthe |
J. Sybring | |
E. van Ruytenberg: Vijftig huizen en een kerk | |
Dr. Regn. Steensma Lang de oude Drentse kerken (1977) ISBN 90 246 4213 2 (Bosch & Keuning - Baarn) |