Hoogeveen Baptistengemeente de Schutse (01)

Kerk:
Het gebouw was oorspronkelijk een synagoge maar is na de oorlog in 1948 verkocht en als kerk ingericht door de Gereformeerd Vrijgemaakte Kerk. Van 1996 wordt de kerk gebruikt door de Baptistengemeente.


Foto (02)

Orgel:

Het jaar van aanschaf van het orgel is niet bekend. Op de stemkaart van orgelmakerij Mense Ruiter staat dat de windlade van Modern/Moraal zou zijn.  (07)

1962: Op 17 mei 1962 stuurt de orgelcommissie een brief naar Reil met de vraag om een offerte uit te brengen voor de uitbreiding van het orgel in de kerk.
Het orgel heeft dan de volgen dispositie: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 2 2/3', Fluit 4', Octaaf 2',  Mixtuur 1 1/3' en een aangehangen pedaal.
De organisten willen het orgel graag uitbreiden met een mechanisch vrij pedaal met een Subbas 16, Octaaf 8' en een tongwerk van 4 voet. (03)

1966:  Er wordt een orgelcommissie geïnstalleerd die acties op touw zet voor het inzamelen van gelden voor de restauratie van het orgel.
Er wordt bv. een 45 toeren single uitgebracht met enkele Hoogeveense koren. De opbrengst komt ten goed van het orgelfonds.

De opname is gemaakt in de hervormde kerk van Rolde (Klik op de afbeelding voor een vergroting) (05)

Op 5 september schrijft orgelmakerij Mense Ruiter (MR) dat het vergroten van het orgel met een tweede klavier met 4 stemmen op een eigen windlade en een zelfstandig pedaal met 2 stemmen f 29.000,- kost. Voor dat bedrag wordt ook de bestaande windlade gerestaureerd en een nieuwe speeltafel geleverd.
Als de bestaande windlade wordt omgebouwd voor een tweede klavier zijn de kosten f 26.000,-.
Van 7 november dateert een offerte van MR. Het orgel heeft 7 registers die op een windlade staan waar plek is voor 12 à 13 registers.
Er is dus ruimschaats plaats voor uitbreiding. Jammer genoeg is de Prestant 8' het slechtste register. De windlade is van uitstekende kwaliteit en kan dienen als basis voor een tweeklaviers orgel. DE plek van het orgel is niet zo gunstig, maar kan niet worden gewijzigd. Wijziging van de toegangstrap zal meer ruimte op het orgelbalkon geven.
Mr stelt de volgende dispositei voor:
Manuaal I: Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quitn 3', Octaaf 2', Mixtuur
Manuaal II: Holpijp 8', Roerfluit 4', Octaaf 2', Nasard 1 1/3', Sesquilater discant
Pedaal: Bourdon 16', Bourdon 8'
Er komt een nieuwe speeltafel. De prijs bedraag f 27.200,-
De zinken Prestant kan het best worden vervangen door een nieuw exemplaar. De osten daarvoor zijn f 5100,- (07)

1967: Op 3 januari schrijft de orgelcommissie dat de restauratie en uitbreiding door MR door kan gaan. In augustus 1966 werd dit al telefonisch toegezegd. Men gaat er vanuit dat de werkzaamheden starten in augustus 1968.
Op 11 januari bevestigt MR het ontvangen van de opdracht. Hij is blij met het besluit om ook de Prestant 8' te vervangen.
Op 27 september stuurt MR een concept contract met een werkomschrijving.
Op 18 december volgt het definitieve contract. (07)


Gereformeerd Gezinsblad 2-9-1967 (04)

1968: Op 30 januari meldt MR dat de eerste termijn is betaald.
Op 4 maart wordt de tweede termijn in rekening gebracht.
Op 15 oktober schrijft de orgelcommissie aan MR over de orgelkas. Blijkbaar wordt de bestaande orgelkas in eigen beheer verbouwd.
Op 30 november brengt MR de vierde termijn in rekening. De totaalsom is inmiddels toegenomen door loonkostenstijgingen en een hoger BTW-percentage tot f 32.300,-
Op 6 december schrijft de Orgelcommissie aan Ruiter dat ze ontstelt zijn dat MR pas in februari 1969 met de opbouw van het orgel kan beginnen. Kan er niet in januari worden begonnen? MR heeft al een keer uitstel wegens ziekte gehad. Men wil het orgel nu op 15 februari klaar hebben. Een rol speelt hierin een generale Synode.
Op 13 december antwoord van MR. MR zal zijn uiterste best doen om de datum van 15 februari te halen. Een tegenslag is echter dat de windlade inwendig veel slechter is als gedacht. Dit heeft meer tijd gekost. MR heeft een stukje hout bewaard zodat men kan zien welke problemen MR tegen kwam. (07)


Ontwerptekening Klik op de afbeelding voor een vergroting (07)

1969: Op 6 februari meldt MR dat de griep bij het personeel heeft toegeslagen. Drie van de zes medewerkers zijn niet beschikbaar.
Op 6 maart schrijft MR dat de pijpen voor het weede manuaal gisteren zijn opgehaald. De Prestant wordt 21 maart geleverd. De bourdonlade zou midden maart worden geleverd. Bij een bezoek aan de leverancier in Duitsland bleek hij deze datum niet zou kunnen halen. Het wordt de tweede helft van april. MR betwijfelt of de aanwezige windmachine genoeg capaciteit heeft. Hij is alvast bezig een beschibaare windmachine klaar te maken zodat deze snel geplaatst kan worden. Het aanwezige wellenbord was na inspectie niet goed genoeg en MR heeft hiervoor een nieuwe gemaakt. Het plan om de opbouw in fases te laten verlopen laat hij los. Het orgel zak volledig in de werkplaats worden opgebouwd en alles wordt in een keer in de kerk geìnstalleerd. Hij verwacht op 24 maart klaar te zijn.
Op 10 maart schrijft de orgelcommissie dat ze het op prijs stellen dat MR zo´n goede zorg aan het orgel besteed. MR staat bekend als een goed orgelbouwer. Ze hopen dat de datum van 24 maart nu echt gehaald wordt.
Op 9 september schrijft de orgelcommisiie aan MR dat men zich al vaak heeft bezig gehouden met de oplevertermijn van het orgel. Men besluit het orgel op 4 oktober in gebruik te nemen. Vlak daarna zal er ook een radiokerkdienst uitgezonden worden.
Op 17 oktober schrijft MR dat het orgel deze week gereed komt. Ze hebben zelf zaterdag ´s nachts doorgewerkt tot zondagochtend 9 uur. Daarna geslapen en niet naar de kerk geweest. De slechte staat van het inwendige van de windlade was een grote tegenvaller. Er moets veel vernieuwd worden. Het is geen houworm maar een soort houtziekte ontsaan door een foutieve droging van het hout. Hierdoor en door andere tegenvallers heeft MR een verlies van f 8000,- geleden. MR kan helaas niet bij de ingebruikname op 18 oktober aanwezig zijn. (07)
Het orgel werd door Charles de Wolf ingespeeld op 18 oktober 1969. (04)
Op 22 oktober brengt MR de laatste termijn in rekening.
Op 23 oktober schrijft MR dat hij het jammer vindt dat de afwerking van het orgel zo geforceerd moest plaatsvinden. Het orgel zou voor de kerstdagen nog een keer gestemd moeten worden. Dat valt onder de service. Hopelijk is het eindresultaat ondanks de verlate oplevering naar teverdenheid. (07)

Dispositie:

Manuaal I   Manuaal II   Pedaal  
Prestant 8' Holpijp 8' Bourdon 16'
Roerfluit 8' Roerfluit 4' Bourdon 8'
Octaaf 4' Octaaf 2'    
Fluit 4’ Nasard 1 1/3’    
Octaaf 2' Sesquialter Disc.    
Mixtuur III        
Koppels: Manuaal I – Ped, Manuaal II – Ped, Manuaal II – Manuaal I




ND gereformeerd gezinsblad 11-10-1969 en ND gereformeerd gezinsblad 23-10-1969 (04)

hoogev16.jpg (19275 bytes)

1970: Op 29 januari schrijft de kerkenraad dat zij zich hebben beraden op de brief van Mense Ruiter omtrent het verlies van f 8.000,- dat hij heeft geleden op de restauratie en uitbreiding van het orgel. Na advies van de Orgelcommissie heeft de kerkenraad besloten hem tegemoet te komen door f 4.000,- extra te betalen in twee termijnen van f 2.000,- in 1970 en 1971.
Op 2 februari dankt Mense Ruiter de kerk voor hun toezegging. (06)

1971: Op 7 juni vraagt de orgelcommissie of Mense Ruiter enige werkzaamheden aan het orgel wil uitvoeren.
1. Uitvoeren van een stembeurt
2. Het 'regeerwerk' maakt een hinderlijk geluid
3. Verminderen geluidssterkte van de sesquilater
4. Kunnen de Octaaf 2 en de Nasrd 1 1/3 wat zachter worden geïntoneerd
5. De Fluit 4' sluit niet zo goed aan bij het overige pijpwerk
Wat valt onder de garantie en wat dient er betaald te worden?
Op 29 juni stuurt Mense Ruiter een rekening voor het stemmen en nazien van het orgel. Er is rekening gehouden met de wensen uit de brief van 9 juni.
De intonatie van de sesquilater, Octaaf 2 en Quint 1 1/3 zijn wat afgezwakt. Het nazien van de mechaniek is zonder meer garantie. Dat de drie registers harder klinken is een gevolg van het opnieuw schilderen van de kerk, waardoor de muren harder zijn geworden. Ruiter zal maar een deel van de manuren in rekening brengen tegen een iets lager tarief.  (06)

1993: Op 7 december maakt MR een prijsopgave voor het vervangen van de elektrische pedaalcontacten van het pedaal door een contactloos infrarood systeem. Dit is een oplossing voor de steeds terugkerende storingen. (07)

1994: Op 23 februari onderzoekt MR de storingsgevoeligheid van de electrische pedaalmechaniek. De afstelling heeft een kleine tolerantie en geeft vaak probleemen. Ook veroudering speelt een rol. Het voorstel is om de mechaniek te vervangen door een infrarood-techniek. (07)

1996: Het gebouw is overgedaan aan de Baptistengemeente "De Schutse". (02)

1997: Op 2 april bleek bij een onderhoudsbeurt dat 5 pijpen van de Holpijp 8' verzakken. Voorgesteld wordt om de pijpen te repareren.
Op 6 augustus komt er toestemmng om de reparatie van de pijpen uit te voeren. (07)

2006: Op 7 september meldt MR dat bij een onderhoudsbeurt op 17 juli is geconstateerd dat de windmotor veel lawaai maakt en te heet wordt. De machine zou opnieuw gewikkeld moeten worden pf moten worden vervangen. (07)

2010: Op 16 februari schrijft MR dat in juli van het vorig jaar is geconstateerd dat het orgel behoorlijk is vervuild en dat 3 frontpijpen bij het labium inzakken. Het orgel zou moeten worden schoongemaakt en de 3 pijpen hersteld.
In november wordt opdracht gegeven voor het herstel van de frontpijpen. De schoonmaak wordt opgenomen in de begroting voor 2011. (07)

2012: De schoonmaak wordt uitgevoerd als groot onderhoud door MR. Het orgel wordt gestemd en enkele intonatieproblemen worden aangepakt. (07)

2020: MR herstelt de stemdeksel van de Bourdon 16'en de Bourdon 8'. Ook wordt lekkage in een aantal pijpen hersteld. (07)

Bronvermelding:

  1. Bron: Organist van de kerk Henry Huisjes
  2. www: http://reliwiki.nl/index.php?title=Hoogeveen,_Schutstraat_147_-_Synagoge
  3. Archief Reil
  4. E-Mail van Cor Alberts d.d. 13-06-2017
  5. De single werd gevonden in een kringloopwinkel door Frits Kaan. E-mail d.d. 27 september 2022
  6. Mense Ruiter oude archief
  7. Archief Mense Ruiter
  8. Drents Archief: 0913 Archief van de afdeling Monumentenzorg van de provincie Drenthe 839 Hoogeveen, Schutstraat 147 (Ger. Kerk, voormalige synagoge); 1962-1983


Bron (02)



Bron (02)