Nijensleek, Gereformeerde kerk

Geluidsopnamen Geert Jan Pottjewijd d.d. 11 augustus 2021
 - J.S. Bach (1685-1750): Fuga in G BWV 576 Registratie: Prestant 8', Octaaf 4', Octaaf 2',  Mixtuur
 - Jacques-Nicolas Lemmens (1823-1881): Adoration Registratie: Holpijp 8',Viola da Gamba 8', Tremulant
 - Garmt D. Bouwman: (1946) Intermezzo V Registratie: Prestant 8',  Octaaf 4', Fagot 8'

1892: Bouw van de eerste kerk. (04)

Foto'sa : L. Middelbrink, Vledder (http://www.fledderkerspel.nl/)

Opmerking GJP: De orgelgeschiedenis is in het boek van W.J. Istra nogal chaotisch beschreven. Harmonium en pijporgel worden door elkaar gehaald en ook de jaartallen lijken niet erg waarschijnlijk.

190x: Vanaf een onbekende tijdstip werd gebruik gemaakt van een harmonium dat voor in de kerk stond. Het werd tijdens de ambtsperiode (1900-1902) van broeder de Braal ((1843-1925)) voor fl. 80,-- overgenomen van timmerman Evert Zeefat.
Deze had het nieuw aangeschaft , maar bleek het spelen niet te kunnen leren . Organisten waren achtereenvolgens De Braal jr., diaken J. Bennen en diens zoon Albert Bennen. (05)

1914: Door vocht aangetast , was het harmonium in mei 1914 niet meer goed bruikbaar en werd het vervangen door een klein kerkorgel. Dit werd eveneens voorin de kerk geplaatst. Het was afkomstig uit de Gereformeerde kerk van Monnnickendam. Aanschaf voor fl. 75,-- franco. Te betalen in 3 termijnen. Het oude harmonium bracht nog fl. 15,- op bij verkoop aan het gezin L.Kramer. (05)

1920: Mede ten behoeve van het orgel werd in 1920 , via een advertentie in het provinciaal Kerkblad “arme gemeente vraagt haar te helpen aan enkele bruikbare olielampen “ de kerkverlichting te verbeteren. Kort na ingebruikname ging het orgel ernstige mankementen vertonen. Volgens opgave van orgelbouwer Van der Molen te Steenwijk zou een reparatie tenminste fl. 400,-- gaan kosten. Derhalve kreeg organist Albert Bennen van de kerkenraad het verzoek zelf te proberen de ongemakken te verhelpen. (05)

1926: Orgelmaker Van der Molen bood aan om, op een goedkope manier en onder gemakkelijke afbetalingsvoorwaarden het pijporgel uit de  Gereformeerde kerk te Nijeveen, waar hij een gebruikt orgel installeerde, over te brengen naar Nijensleek. Voor plaatsing diende wel een verzwaring en uitbreiding van het voorportaal naar binnen toe te worden aangebracht, om boven voor organist en orgeltrapper voldoende ruimte te krijgen.
De prijs van het orgel was f 100,-. Dit bedrag diende in 4 jaar te worden afbetaald. Er wordt 3 jaar 25 gulden afbetaald. Het laatste jaar wordt door de Gereformeerde kerk van Nijeveen kwijt gescholden vanwege de slechte financiële situatie van de kerk te Nijensleek.
Albert Bennen kon het orgels slechts 2 jaar bespelen vanwege zijn vertrek naar Diever. Zijn taak werd daarna overgenomen door Jan C. de Boer D zn. uit Steenwijk.  (05)





De standaard 14-01-1933 Klik op de linker afbeelding voor een vergroting, De standaard 22-12-1934, De standaard 26-01-1935

1934: Op 7 november 1934 ingebruikname van een nieuwe kerk op de plaats van de oude kerk. De openingsdienst had plaats op 16 januari 1935. (03)
Het orgel werd niet overgeplaatst en voor f. 60,-- weer doorverkocht aan de Vrije Evangelische Gemeente in het Friese Munnekeburen.
Volgens onderstaand artikel is er een harmonium aangeschaft bij Ganzevoort uit Zwolle.
Via architect v.d. Schaar kon een geschikt 2e hands kerkorgel in ontvangst worden genomen, helaas zou weldra de slechte kwaliteit blijken. (05)


Foto (03)


De standaard 01-02-1935

193x: Het orgel geschonken door de fam. Heule functioneerde niet en werd na een jaar door bemiddeling van de fam. Heule vervangen door een ander 2e hands orgel.
Als organisten fungeerden, na het vertrek van J.C. de Boer , A.R. Meima en Henny en Gerrit Buit met als orgeltrapper veelal de leden van de J.V.
Volgens een overgeleverd verhaal moet in een kerkdienst waarbij zr. J. Sinkgraven-Houwer als invalster op het orgel zat, nadat de predikant de psalm voor de tussenzang al had opgegeven , niet de muziek zijn ingezet maar van de galerij de noodkreet hebben geklonken “Eppie lucht”. (05)

1947: In de zomer ging de kerkenraad akkoord met de aankoop van een 3-spels orgel (pedalion?) voorzien van resonantiekast en elektromotor, te leveren door de fa. Ruyf uit Dedemsvaart met 10 jaren garantie en tegen een prijs van fl. 1175, -- contant.
Dit bedrag kwam uit het orgelfonds groot Fl. 620,-- en het restbedrag uit de kerkkas .
In weerwil van de wens der evangelisatie werkers tot het plaatsen in het gebouw Andreas Verleur, verhuisde het oude orgel naar de consistorie.
Drie jaar later kreeg men voor het evangelisatielokaal Andreas Verleur hulp bij de aanschaf van een eigen orgeltje voor Fl. 109,-. (05)
Het in 1947, met 10 jaar garantie, aangekocht orgel leverde veel problemen op. De ingebouwde elektromotor moest al na 2 jaar worden vervangen en de leverancier Ruif was ondertussen failliet gegaan.
Restauratie werd vanwege de hoge kosten afgeraden. Klagende organisten en slechte kerkzang maakten de toestand hoe langerzamerhand onhoudbaar. Opvallend is ook het verloop onder de organisten in die tijd.
Na het overlijden van broeder v.d.Pol in 1956 was Jaap Bennen aanvankelijk nog als organist aangebleven. Latere organisten zijn o.a. J. Bolding ,v.d. Steen,Jan Kisjes, Meint Sinkgraven, Roelof Kok , Ulco Bergsma , Willy de Boer en Alie Winters. (05)

1959: Start van een orgelfonds. Op initiatief van Jan Kisjes werd door de jeugd een wekelijks inzameling gestart. Toch zou het nog 5 jaar duren voordat tot daadwerkelijke actie kon worden overgegaan.  (05)

1965: De overweging om een elektronisch orgel aan te kopen riep toen veel weerstand op. Op 6 oktober werd een voorlichtingsbijeenkomst belegd, met aanwezigheid van de orgel-deskundige dhr. Teule uit Heerenveen.
Deze wist de balans geheel ten gunste van een ander pijporgel te doen omslaan en met zijn medewerking is vervolgens , na een nieuwe offergang door de gemeente, in ’t voorjaar 1965 bij de Fa. Fonteyn en Gaal te Amsterdam voor een bedrag van fl. 8600
een degelijk orgel , met 8 stemmen gekocht. Dit 100 jaar oude orgel werd, zoals later bleek, door Vermeulen gebouwd. Het orgel zou afkomstig zijn uit Amsterdam.
Het orgel wordt op vrijdag 21 mei 1965 feestelijk in gebruik genomen.  (05)

1975: Vaste organist Roel Kok vertrekt, zonder dat een opvolger beschikbaar is. H.J.Bolding nam tijdelijk waar totdat begin 1977 G.C.v.Iperen de plaats in nam en werd bijgestaan gestaan door Sj. Zijlstra, R.Knol en Kamphuis.
Een niet onbelangrijk programma

 
Foto's: Geert Jan Pottjewijd 11-08-2121 (Klik op de linkerfoto voor een vergroting)

198x? Bij groot onderhoud is het orgel uitgebreid met een Fagot 8' bas/discant. Dit werd mogelijk door een schenking (fl. 25.000,--).
De toegang tot het orgel was in het begin slechts voorbehouden aan 3 organisten, terwijl de deur naar de consistorie werd voorzien van een stevig slot om illegaal gebruik te voorkomen. (05)

Huidige situatie: Op dit moment wordt het onderhoud uitgevoerd door Kaat en Tijhuis (opvolgers van Fonteyn en Gaal) uit Kampen. (01)

Huidige dispositie:

Manuaal   Pedaal  
Prestant 8' Bourdon 16'
Holpijp 8'    
Gamba 8'    
Octaaf 4'    
Gemshoorn 4'    
Octaaf 2'    
Sesquialter II    
Mixtuur III    
Fagot 8' b/d    
Tremulant      



Foto Geert Jan Pottjewijd

Bronvermelding:

  1. Gesprek met dhr. H. Hessels uit Nijensleek d.d. 24-07-1999.
  2. E-Mail van Jaap Brouwer d.d. 29-12-2002 18:39
  3. www: http://reliwiki.nl/index.php?title=Nijensleek,_Hoofdweg_59_-_Gereformeerde_kerk (nieuwe kerk)
  4. www: http://reliwiki.nl/index.php/Nijensleek,_Hoofdweg_59_-_Gereformeerde_Kerk_(1892-1934) (oude kerk)
  5. Boek: W.J. Iestra, Langs hoogten en diepten uit de historie van de Gereformeerde Kerk van Nijensleek.