Peize, Hervormde kerk
Foto Reliwiki
De kerk te Peize dateert uit de tweede helft van de 13de eeuw, gezien plaats en vorm van
de vensters: smalle kleine vensters in de bovenzone, echter al wel met een spitse hoog. De
(gedichte) ingangen in noord- en zuidmuur hebben nog een Romaanse rondboog. De vensters en
ingangen werden bij de restauratie (1964-'68) naar gevonden sporen hersteld. Voordien had
het schip dezelfde grote vensters als we nu nog aantreffen bij het koor, dat uit 1824
dateert. In 1824 werd de kerk vernieuwd en vergroot. Bij opgravingen is gebleken dat de
kerk oorspronkelijk een versmald rechtgesloten koor gehad heeft in de trant van Hoogkerk.
Waarschijnlijk had dit koor een koepelgewelf. Bij hetzelfde onderzoek bleek dat de kerk
een forse westtoren heeft gehad. Deze toren werd in 1624 afgebroken. In 1803 verrees de
huidige toren. Mogelijk heeft de klok in de tussentijd in een houten klokkenstoel
gehangen.
Bij de restauratie heeft het interieur een forse wijziging ondergaan door het opnieuw
opmetselen van de triomfboog, waarvan de fundering teruggevonden was. Deze boog behoorde
echter bij het vroegere versmalde koor en niet bij het huidige, zodat bij de restauratie
een toestand geschapen is die in het verleden nooit heeft bestaan. Een voorbeeld van
romantisch restaureren. Voor het gebruik blijkt de boog een handicap, daar een deel van de
in het koor gezeten kerkgangers de predikant niet kan zien. De ruimte wordt a.h.w. in twee
delen verdeeld.
De kerk bezit verder een preekstoel uit 1763, een koperen doophekken op een fraai gesmede
ijzeren stander (17de eeuws) en een 18de eeuws offerblok. Het romaanse stenen doopvont
staat nu in het Provinciaal Museum te Assen.
Bronnen: | Dr. Regn. Steensma Lang de oude Drentse kerken (1977) ISBN 90 246 4213 2 (Bosch & Keuning - Baarn) |