Hoogeveen Christelijk Gereformeerde kerk van Echtenstraat/Bentinckslaan


Links ansichtkaart Rechts foto: Geert Jan Pottjewijd

 1913: Het eerste orgel was een mechanisch instrument. Volgens het hieronder staande krantenbericht uit de Standaard van 12 september 1913 was het afkomstig uit de Gereformeerde kerk van Meppel. (03)
Volgens het briefje van 14 september 1943 was het instrument gedeeltelijk pneumatisch en had het 6-7 stemmen met een trompet. (06)

Provinciale Drentsche en Asser courant 8-8-1913, Standaard van 12 september 1913, De Nederlander 14-08-1913


De Wekker 19 september 1913

1943/46: Op 14 september een biefje (voorzijde, achterzijde) van de kerk (H. Koomans) aan Reil met een vraag wat stembeurten kosten.
Op 15 september 1943 schrijft Reil aan de kerk als antwoord op een vraag of hij de stembeurten kan gaan verzorgen. f 15,= bij 1x per jaar en f 12,= bij 2x per jaar.
Op 18 oktober herinnert de kerk Reil aan de afspraak om een rapport uit te brengen omtrent de toestand van het orgel.
Op 1 november brengt Reil verslag uit van een stembeurt, waarbij hij ook de toestand van het orgel onderzocht. Hij constateert het volgende:
 - De windlade is in slechte staat en moet worden vervangen door een nieuwe
 - Klavier en mechaniek zijn verlstene
 - Pijpwerk is van goed materiaal en kan bij herintonatie weer opnieuw worden gebruikt
 - Blaasbalg en windmachine zijn goed.
Hij stelt voor het orgel van een nieuw binnenwerk te voorzien met hergebruik van de goede delen.
op 18 november 1943 schijft de kerk dat ze het rapport hebben gelezen en dat ze graag een kostenopgave willen ontvangen.
Al op 24 november komt Reil met een restauratievoorstel en een kleine uitbreiding van 2-3 stemmen voor een prijs van 2995,=. Alle registers gedeeld in bas en diskant en met een pneumatische tractuur. (06)

Voorgestelde dispositie:

Baskant 27 tonen C-d1 Discant 29 tonen dis1-g3 Pedaal
  Prestant 16’ Subbas 16’ *
Prestant 8’ Prestant 8’  
Holpijp 8’ Holpijp 8’  
Gamba 8’ * Gamba 8' *  
  Celeste 8’ *  
Octaaf 4’ Octaaf 4’  
Speelfluit 4’ Speelfluit 4’  
Octaaf 2’ Octaaf 2’  
Mixtuur II-II * Cornet IV *  
Trompet 8’ Trompet 8’  

Tremolo over bas- en discant.
Drukknop Volle werk.
Drukknop Oplosser.
Pedaal 27 tonen
* Nieuw pijpwerk
Op 27 november stelt de kerk aan Reil een aantal vragen per brief. Er is een orgelcomittee opgericht die de zaak verder zal behandelen. Deze heeft besloten het orgel te laten restaureren.
Op 6 december beantwoordt Reil een aantal vragen uit een brief van de kerk van 27 november.
 - Zijn bedrijf is sinds 1938 in Heerde gevestigd en er zijn al 16 nieuwe orgels gebouwd.
 - Een Mixtuur kost f 600,-. De Quint 3' is dan niet meer nodig.
 - Vrij pedaal is mogelijk, maar kan niet worde gemaakt vanuit het oude materiaal. Kan de kerk het hout leveren?
 - 2 klavieren met zwelkast kan ook, maar kost dan f 2500,= meer. Realisatie is echter lastig vanwege een gebrek aan werknemers. Ook is nieuwbouw op dit moment verboden. Op 20 decemebr is Reil in Hoogeveen (GK Bentinckslaan en GK Hoofdstraat) voor stembeurten. Er kan dan overlegd worden.
Op 18 januari 1944 stuurt Reil het bestek (blz. 01, 02 en 03) naar Hoogeveen en een houtlijst voor de te maken Subbas 16'.
 - Alle deen van het huidge orgel worden herbruikt. Alle nieuwe delen blijven eigendom van Reil
  -Systeem: pneumatische kegelladen.
 - Kosten: F 3920,=
 - Garantie 20 jaar (06)
 -
Op 18 januari bericht de kerk aan Reil dat de gedachte leverancier het hout niet kan leveren en zwarte prijzen rekent. Men heeft een andere leverancier gevonden en informeert of de doorgegeven maten voldoende zijn.
Op 26 januari schrijft de kerk aan Reil (blz 01, 02) dat de opdracht waarschijnlijk door kan gaan, maar dat de aankoop van hout nog steeds niet helemaal rond is. De inzameling van geld verloopt prima.
Op 29 januari schrijft Reil dat Mixtuur en Subbas wel in het bestek staan, maar nog niet in de kosten zijn opgenomen. Hij is bang dat hij aan het hout net niet genoeg heeft.
Op 5 februari wordt bericht dat het bestek is goedgekeurd. Zijn de vervoerskosten opgenomen in de prijs en wat houdt het onderhoud in dat bij de garantie hoort. Ook wordt gevraagd of hout dat is gebruikt voor het afschotten van een zolderkamer geschikt is voor de subbas.
Op 7 februari schrijft de kerk dat het hout voor de Subbas 16' is geregeld en dat die met de boot naar Heerde zal worden vervoerd.
Op 9 februari schrijft de kerk aan Reil dat de opdracht door gaat en stuurt de getekende documenten mee.
Op 10 februari dankt Reil voor het verlenen van de opdracht.
Op 10 maart meldt men vanuit Hoogeveen dat het hout voor de laagste Subbas 16' pijpen bij een bombardement verloren is gegaan. Men zoekt nu naar vervanging. Het vervoer gaat eerst per schip naar Zwolle en dan met auto's naar Heerde.
Op 15 maart schrijft de kerk dat het hout voor de Subbas 16' incl het hout voor de laagste pijpen dezelfde dag wordt verzonden. Er wordt gevraagd of de discant kan beginnen bij c' ipv. dis'. Ook een prestant 16' bas is dat mogelijk? Wat wordt er van eikenhout en wat van mahoniehout?
Op 16 maart vraagt Reil wanneer het hout voor de Subbas 16' komt. Hij wist niet van het bombardement bij Coevorden. Hij laat de discant bij c' beginnen. Een Prestant 16' ook in de bas is onmogelijk er is geen ruimte en er is geen materiaal. (06)


Werkschetsen van het orgel door Reil. Klik op de afbeelding voor een vergroting. (06)

Op 8 mei vraagt de kerk aan Reil of hij vroegtijdig kan melden wanneer het orgel wordt gedemonteerd ivm. veel kerkdienst en het beroepen van een 2e predikant en allerlei andere activiteitne. De planning tot nu toe is juni.
Op 16 september schrijft organist W. Hoorn (blz. 01, 02) over zijn ervaringen met het orgel. Er treden regelmatig hangers op en de Gamba en Voix Celeste zijn heftig ontstemd. Ook zijn er diverse andere kleine mankementen. Hij hoopt dat Reil na de oorlog komt on dit te herstellen. Het orgel is wel een enorme verbetering met de situatie van voor de ombouw.
Op 20 september (blz. 01, 02) schrijft de kerk dat het opleveren van het orgel is gestagneerd. Er zijn bij de NS kisten weggeraakt. Men probeert te achterhalen wat er is gebeurd. Het overboeken van geld via de bank, wordt door de bank afgeraden. Als Reil het geld nodig heeft moet er een oplossing worden gezocht. Het orgel vertoont nogal wat kleinere mankementen. Misschien kan Reil via schriftelijke instructies raad geven om dit te verhelpen. Het orgel is ook nog niet opgeleverd. De enige mogelijkheid om dit op te lossen is om naar Hooegveen te komen, maar dat kan tegenwoordig alleen per fiets.
Op 10 november beantwoordt (blz. 01, 02) de kerk een brief van Reil die 14 dagen onderweg is geweest. Eerst worden openlijk de slechte omstandgheden doorgenomen mbt. de oorlog. Het orgel is inmiddels behoorlijk ontstemt. Ook wordt het zoek raken van 2 kisten genoemd. Het orgel is nog niet helemaal af.
Op 7 december (blz 01, 02) schrijft de kerk dat ze via de Boerenleenbank in Hoogeveen via de Boerenleenbank in Utrceht f 1900,= naar de Boerenleenbank in Heerde overmaken. Nu er vaak geen stroom meer is hebben ze geprobeerd de pompinrichting te gebruiken, maar deze functioneert niet. Is daar wat aan te doen?
1945: Op 25 januari bericht de kerk dat ze het orgel niet kunnen gebruiken omdat er geen stroom is. Dit is volgens bestek, maar deze omstandgheden waren niet verwacht. We hebben inmiddels contact opgenomen met dhr. Beekamp in Hoogeveen. Deze is gekomen met een voorstel om het mogelijk te maken weer te "trappen". Men wil dit echter niet uitvoeren zonder de mening van Reil te hebben gehoord. Het liefst hadden ze dat Reiul het uitvoerde, maar de IJssel is op dit moment een niet te nemen barièrre. Ook vragen ze of het is toegestaan dat Beekamp het orgel stemt.
at ze het orgel niet kunnen gebruiken omdat er geen stroom is. Dit is volgens bestek, maar deze omstandgheden waren niet verwacht. We hebben inmiddels contact opgenomen met dhr. Beekamp in Hoogeveen. Deze is gekomen met een voorstel om het mogelijk te maken weer te "trappen". Men wil dit echter niet uitvoeren zonder de mening van Reil te hebben gehoord. Het liefst hadden ze dat Reiul het uitvoerde, maar de IJssel is op dit moment een niet te nemen barièrre. Ook vragen ze of het is toegestaan dat Beekamp het orgel stemt.
Op 16 mei schrijft dhr. Koomans via een briefkaart (voorkant, achterkant)of Reil de oorlog goed doorgekomen is en of hij ze spoedig mogelijk langs wil komen om dat het tot nog toe tobben was met het orgel.
Op 26 juni weer een brief van Koomans met een aantal problemen.
Op 22 juli schrijft Koomans dat het orgel nog vele problemen kent en wanneer Reil langs komt.
1946: Op 8 november schrijft Koomans dat Reil lang niet is langs geweest. Het orgel is sterk ontstemd en er zijn diverse kleine mankementen. Kan Reil voor de kErstdagen langs komen? De noodkerk van Noordscheschut is in aanbouw. Weet Reil nog een klein orgel te koop?
1947: Op 7 juni 1947 schrijft Koomans dat het orgel weer niet in orde is. Er zijn hangers, de bekers van de Trompet 8' vallen om, subbas klinkt slecht, orgel is weer vals.
18 augustus schrijft Koomans dat de problemen met het orgel toenemen en dat er echt wat moet gebeuren. Ook is de brief van 7 juni nog niet beantwoord.
20 december schrijft Reil dat hem via Beekamp uit Hoogeveen hem het bericht bereikte dat er iets aan het orgel moet worden gewijizgd. Men wil de Mixtuur/Cornet wijzigen in een doorlopende Mixtuur. De kosten hiervn bedragen F 275,=. Reil wil de Dubbas 16' gratis reparre, hoewel dat niet onder de garantie zou vallen. Stemmen kost voor 1x per jaar F 30,= en voor 2x per F 55,=
1948: Op 28 januari schrijft Koomans dat de Mixtuur in bas en discant moet doorlopen. De cornet dient echter ook behouden te blijven.
24 februari schrijft Reil dat de kosten gauw oplopen omdat pijpwerk duur is. Het voorstel om de Mixtuur doorlopend te maken en een aparte cornet op een aparte windlade toe te voegen met een 8-voets koor is prima. De kosten bedragen dan F 585,=
5 juni vraagt men weer om een stembeurt en bericht dat pijpen van de Trompet en van de Celeste omvallen, omdat er een rooster ontbreekt.
24 juni schrijft men dat de stemmer Bronsema is geweest, maar dat hij zijn werk slecht heeft gedaan. De Celeste is afgesloten, omdat hij te slecht was en de trompet is niet gestem, terwijl 10 pijpen ook nog niet aanspraken.
1949: Beekamp schrijft op 16 maart (blz. 01, 02) dat de orgelcommissie hem heeft gevraagd het orgel te stemmen. Hij schat in dat er voor 2-3 dagen werk is. Het hoogste octaaf van de Trompet is veel te zacht, hangers, sissende registerwippers, Octaaf 2' en de Fluit4' blijven soms half open staan, losstaande frontpijpen. Inmiddels is rond het orgel een gaanderij gebouwd. De subbas 16' is in slechte toestand. Vallen deze werkzaamheden onder de garantie of horen ze bij een stembeurt?
Op 1 april schrijft Koomans (blz. 01, 02) dat Beekmap uit Hoogeveen het orgel namens Reil stemt. Hij wil dat beekmap ook allerlei reparaties uitvoert bij de stembeurt. Beekamp wil hiervoor eerst toestemming van Reil hebben.
Reil beantwoordt op 26 april de brief van Koomans. Reil is zelf op 22 april in Hoogeveen geweest en constateert dat de situatie zeer overdreven is beschreven. De huidge stuatie is te wijten aan getimmer bij het orgel. Beekamp uit Hoogeveen krijgt opdracht om 2 dagen aan het orgel te besteden.
Op 5 mei vraagt Beekamp Reil per briefkaart (voorzijde, achterzijde) om  pulpetenstokjes.
Op 1 juni schrijft Beekamp (blz. 01, 02) dat de pulpetenstokjes zijn ontvangen. Het orgel is door zijn werkzaamheden weer in goede staat. Aan de subbas 16' heeft hij niets gedaan.
Koomans schrijft in een brief van 16 juni (blz.01, 02) een antwoord op de brief van 26 april. Hij is het niet eens met de stelling van Reil dat de situatie overdreven wordt. Sinds de bouw van het orgel zijn er te veel problemen geweest die niet afdoende verholpen zijn. De 2 dagen die Beekamp aan het orgel heeft besteed waren erg nuttig. De situatie is behoorlijk verbeterd. De subbas 16' heeft gescheurde pijpen, terwijl destijds is gezegd dat het door de kerk geleverde hout geschikt was.
Op 7 november stelt Reil voor een nieuwe Subbas te leveren voor F 680,= Hij berkent alleen het materiaal. Stemmer Baardewijk komt 2 dagen langs voor een revisie.
Op 30 november schrijft Koomans dat Reil de Subbas onder garantie moet reparen en niet moet vervangen door een te betalen nieuwe Subbas. (06)

1958: Orgel voor jeugdgebouw De Rank

Provinciale Drentsche en Asser courant 11-10-1958

1961/1962: Op 15 mei 1961 schrijft Reil aan de kerk dat ze hebben gelezen dat de kerk van plan is een nieuw orgel aan te schaffen. Kan Reil een offerte uitbrengen?
Op 20 juni schrijft van Slooten uit Assen dat hij Reil heeft aanbevolen in Hoogeveen om ook een offerte uit te brengen. Ook sluit hij een orgelplan in. Belangrijk is dat Reil referentie vermeld.
Op 23 juni schrijft Reil een brief met daarin een voorlopige aanbieding en een opsomming welke orgels door hen de laatste tijd zijn gebouwd.
Op 13 juli schrijft doet pijpenmakerij Stinkens aan Reil een opgave van de kosten van het te plaatsen pijpwerk. De kosten bedrag F 5484,=
Op 17 juli maakt Reil een offerte (blz. 01, 02 en 03) op basis van een gesprek dat plaats vond op 15 juli. Dit gaat nog vergezeld van een nadere technische specificatie (blz. 01, 02) De prijs bedraag F 19.800,= Er wordt ruimte vrij gelaten om later een rugpositief en 2 pedaaltorens toe te voegen. (06)
Zie onderstaande tekening


Op 19 juli bedankt A.P. Oosterhof voor het toezenden van de aanvullingen op het bestek. Hij vraagt Reil op e geven wat 2 extra stemmen op het pedaal zouden kosten.
Op 27 juli schrijft A.P. Oosterhof een briefkaart (voorkant, achterkant) dat Reil de opdracht heeft gekregen.
Op 28 juli verschijnt er een bericht in het "Kerkblad van het Noorden omtrent het nieuwe orgel. Reil bewaarde dit bericht.
Op 31 juli dankt Reil voor de opdracht en geeft de kosten door voor het toevoegen op het pedaal van alleen een Holpijp 8' (1320,=) en de variant met een Holpijp 8' en een Octaaf 4' (2750,=) Ook geeft Reil door wat het gewicht is van elk register afzonderlijk.
Het contract (blz. 01, 02)  wordt getekend op een onbekende datum. Waarschijnlijk begin augustus, gezien de brief van de orgelcommissie op 4 augustus.
Op 8 augustus schrijft Reil dat ze de afgelopen maandag in de kerk waren om opmetingen te doen. Is het mogelijk om het orgelbalkon 50-80cm dieper te maken? Dit is gunstiger voor de plaatsing.
Op 16 augustus stuurt Reil het fontontwerp in. Het past exact, maar dan mag de vloer van het balkon niet meer dan 4 meter boven de kerkvloer liggen. Hij dankt dat het balkon dieper gemaakt is.
Op 17 augustus bestelt Reil het pijpwerk bij Stinkens in Zeist. De tongwerken geïntoneerd. De labialen intoneert Reil zelf. De Prestant 8' voor het front wordt later bestelt als dat klaar is. De Prestant 8' wordt bestelt op 7 september.
Heissler inzetstukken worden op 4 oktober besteld bij Verschueren. (06)

Bladzijde uit een oud aantekenboekje van Reil (06)

Nieuw orgel door J. Reil, met gebruikmaking van enkele delen van het vorige orgel. Het advies en toezicht waren van de Orgelcommissie van de Gereformeerde Organisten Vereniging via A.P. Oosterhof. Zie voor het bestek de bijlage.
Onderstaand het bericht in Organist en Eredient, het blad van de GOV 1962/06


Hoogeveensche Courant 21-04-1962 (07)




Foto links: www.kerkeninbeeld.nl   Foto rechts: Reil

De dispositie werd:

Manuaal 56 tonen. Pedaal  
Prestant 8’ tin 40% Subbas 16’ *
Gemshoorn 8’ tin 30% Prestant 8’ transmissie
Holpijp 8’ groot octaaf mahoniehout, rest 30% tin    
Octaaf 4’ tin 40%    
Speelfluit 4’ tin 30%    
Quint 2 2/3’ tin 40%    
Superoctaaf 2’ tin 40%    
Sesquialter 2 sterk tin 40%    
Mixtuur 1 1/3’ 3-4 sterk tin 40%    
Schalmei 8’ bekers tin 40%    

* De Subbas op het Pedaal uit materiaal van het oude orgel; mahonie gefineerd; qua opsnede en mensuur aangepast aan het bestaande pijpwerk (01).  (06)

1967: Op 2 mei schrijft Reil aan de Commissie van beheer:
 - Voor de versterking van de subbas 16' is geen prijs vooraf te calculeren
 - Toevoegen op het pedaal van een Gedekt 8' is f 640,= en een koraalbas f 560,=
 - een rugpositief met 4 stemmen (bv. Prestant 4', Roerfluit 6', Fluit 4', en Octaaf 2') zal f 12.450,= gaan kosten
 - Het dichtplakken van de Schalmey kost ca. f 60,= - 80,=
Op 18 september besluit men in te gaan op de aanbieding van Reil om het pedaal uit te breiden met de 2 stemmen. Men gaat er van uit dat de werkzaamheden voor de kerstdagen zijn afgerond. (06)

Dispositie na de werkzaamheden van 1967 (02)

Hoofdwerk   Pedaal  
Prestant 8’ Subbas 16’
Gemshoorn 8’ Prestant 8'
Holpijp 8’ Gedekt 8'
Octaaf 4' Koraalbas 4'
Speelfluit 4'    
Quint 2 2/3'    
Octaaf 2'    
Sesquialter II    
Mixtuur III-IV    
Schalmei 8'    



Foto: Geert Jan Pottjewijd


1971: Op 20 februari schrijft men aan Reil dat men de door de GOV geconstateerde gebreken gaarg hersteld wil hebben:
 - Vervanging van de zwevende mechaniek (garantie)
 - Reparatie lekkages
 - Bij de vervanging van de klaviatuur moet rekening worden gehouden met de toevoeging van een 2e klavier.
Op 7 april wordt de brief door Reil beantwoord. Reil stelt aan de orde dat eerst het vochtprobleem in de kerk moet zijn opgelost. De ene keer is het zeer vochtig en daarna wordt de kerk weer droog gestookt. Van wie de raad komt om de mechaniek te vervangen is onduidelijk. (06)


1984: De Wekker, 27 januari 1984, p. 7.

Onzeker is op welke kerk dit bericht betrekking heeft. In aanmerking komen de de Gereformeerde Hoofdstraatkerk en de Christelijk gereformeerde Centrumkerk. Het jaartal is bij beide kerken lastig te plaatsen.
Het meest waarschijnlijke is de Centrumkerk.

2006: Op 21 juli vraagt adviseur Stef Tuinstra aan de firma's Mense Ruiter (MR), Kaat & Tijhuis en Reil om een offerte uit te brengen voor de restauratie van het orgel op basis van het raamplan van 11 mei van de adviseur.
Op 14 december dankt MR voor het verlenen van de opdracht per brief van 8 december voor het restaureren van het orgel op basis van de offerte van 29 september. Het te tekenen contract is ingesloten. Dit wordt op 14 december getekend.
Ook zal MR het onderhoud op zich nemen van het orgel in de Ichthuskerk. Er wordt toestemming gegeven voor de toevoeging van een Cornet.
De volgende werkzaamheden worden uitgevoerd:
- Orgelkas: Scheefgetrokken deuren en gekrompen panelen herstellen. Vernis bijwerken. Stellingwerk aanvullen met een stalen constructie om de doorgebogen kas te fixeren. Trap verbeteren en verlichting in de orgelkas aanbrengen.
- Windvoorziening: Nieuwe windmotor met dempkist uit de kas verplaatsen naar buiten de orgelkas. De balg kan dan middenin de orgelkas worden geplaatst.
- Windladen: Deze voorzien van hechthouten platen als vervanging van het hardboard. Opnieuw beleren van de ventielen. Huidige pulpeten vervangen door leren pulpeten. Onderzoeken wat de mogelijkheden zijn van een bas-/discantdeling. Onderzoek of er een Cornet IIII worden toegevoegd kan worden.
- Machaniek: Opnieuw inregelen en herstel van gebreken. Vervanging van de registerplaatsjes in de dezelfde stijl van wengé.
- Pijpwerk: Het metalen pijpwerk is van goede kwaliteit. Herstel van scheuren en losse lijmnaden van het houten pijpwerk. Vervanging van de loden koppen van de schamei door exemplaren met een hoger tingehalte vanwege de giftige loodoxyde. Opschuiven van de bekers met 1 of 2 tonen.
 (08)

2007/2008: Restauratie door Orgelmakerij MR met Stef Tuinstra als adviseur. (04)
Houtsnijder Tico Top leverde 3 nieuwe registerknoppen.
Laukhuff leverde pijpen voor de Cornet III discant.
Nieuwe windmotor van Ventus type 8 /105 TR
Eind februari wordt besloten dat de registers Sesquilater en Trompet een deling zullen krijgen tussen bas en discant. Even daarvoor is besloten achter in de orgelkas een staalconstrcutie aan te brengen.

Het instrument werd op zondag 19 oktober weer in gebruik genomen. Harm Hoeve bespeelde het orgel. Voor het programma zie de brochure.
Op 6 november brengt MR de laatste termijn in rekening. (08)

Nieuwe dispositie:

Hoofdwerk   Pedaal  
Prestant 8’ Subbas 16’
Gemshoorn 8’ Prestant 8'
Holpijp 8’ Gedekt 8'
Octaaf 4' Koraalbas 4'
Speelfluit 4'    
Quint 2 2/3'    
Octaaf 2'    
Sesquialter II b/d    
Cornet III disc.    
Mixtuur III-IV    
Schalmei 8' b/d    


De Wekker, 24 oktober 2008, p. 2.

2009: Op 10 juni rapporteert MR dat de hangerij in de pedaalkoppel is verholpen. Veel tonen van de Subbas waren uitgevallen of zwak van toon. De oorzaak zijn de flexconducten, di te dicht bij de loopplank zitten, waardoor ze worden stuk getrapt. Bet is het de loopplank boven de conducten aan te brengen bovenop de bestaande loopplank. (08)

2013: Op 12 april bericht MR dat ze op 26 maart een groot aantal storingen hebben verholpen. Er waren circa 20 vastzittende toetsen, 45 klemmende walsen, 20 losse moeren in de pedaalmechaniek, 8 losse walsnokken, ontregeling van den speelmechaniek, een niet functionerende pedaalkoppel en deuren die niet meer in het slot vielen. Dit is eigenaardig omdat het orgel in 2008/2008 groot onderhoud heeft gehad. De oorzaak is de zeer lage luchtvochtigheid van 28% met zelfs een minimum gemeten door de koster van 18%. In de garantievoorwaarden is opgenomen dat de luchtvochtigheid niet langdurig onder de 50% mag dalen. (08)

Bronvermelding:

  1. Organist en Eredienst (1961) 110 en (1962) 70-71.
  2. Bezoek op 6 november 1999
  3. E-Mail bericht met het krantenartikel door Peter Dillingh d.d. 12-01-2005
  4. E-Mail van A. Kats per 21-12-2007
  5. E-Mail van Orgelmakerij Mense Ruiter d.d. 11-01-2008
  6. Archief Reil
  7. E-Mail d.d. 5 okober 2023 door Jan Pol uit Hoogeveen
  8. Archief Mense Ruiter
  9. Boek: Haalt hout, Bouwt, Onderhoudt’ - 1904-2004 Hoogeveen: Christelijk Gereformeerde Kerk, 2004 144-146

Foto: Geert Jan Pottjewijd

Bijlage:

II. Bestek van een nieuw orgel 17-7-1961.

1. Algemeen: het te bouwen orgel zal bestaan uit 1 klavier met vrij pedaal. Het manuaal zal 10 stemmen hebben en het pedaal 2(waaronder 1 transmissie).

2. Opstelling: de speeltafel wordt aan de voorzijde van het orgel gebouwd, met daarboven het hoofdwerk. Achter dit hoofdwerk zal de pedaallade komen, waarbij rekening gehouden zal worden met het feit, dat er later op die plaats een grotere lade moet komen met 3 vrije stemmen en 1 transmissie. Verder zal er ruimte vrij gelaten moeten worden voor een eventueel later aan te brengen 2e klavier (rugpositief). Een verhoogde vloer, waar later de mechaniek van het rugpostief onder door kan, wordt door ons vervaardigd.

3. Dispositie:

Manuaal 56 tonen
Prestant 8’ 40% tin
Holpijp 8’ groot octaaf mahonie, rest 30% tin
Gemshoorn 8’ 30% tin
Octaaf 4’ 40% tin
Speelfluit 4’ 30% tin
Quint 2 2/3’ 40% tin
Superoctaaf 2’ 40% tin
Sesquialter 2 st. 40% tin
Mixtuur 11/3’ 3-4 st. 40% tin
Schalmei 8’ bekers 40% tin
Pedaal 27 tonen
Prestant 8’ transmissie
Subbas 16’ uit onderdelen van het bestaande orgel, mahonie ge- fineerd, geheel aangepast aan het bestaande pijpwerk

4. De windladen: er zullen 2 nieuwe sleepladen vervaardigd worden van goed droog eikenhout. De cancellen worden doorgegoten met lijmverf. De slepen worden gemaakt van eikenhout, de stokken van mahonie. De ventielen worden met vilt en leder bekleed, de venteielogen met zijde omnaaid en de verbinding van de ventielen met de mechaniek gaat via pulpeten van soepel lamsleder. De slepen worden voorzien van verende afdichting, waardoor doorspraak uitgesloten is. De breedte van de cancellen wordt niet bepaald naar de opstelling van de pijpen, maar naar de benodigde winddruk.

5. De speeltafel: het kastwerk hiervan zal van blank gelakt mahonie zijn, de registerknoppen van wengé. De registerplaatjes zijn van elfeniet. Deze zullen opzij van de registers geplaatst worden. De registers worden links en rechts van de organist geplaatst. De speeltafel wordt ingericht met een handklavier en een voetklavier. Er zal plaats vrij gehouden worden voor een tweede klavier(ook voor de koppels). Het handklavier is van rechtdradig pijphout, belijmd met zwaar elfeniet. De zwarte toetsen zijn belegd met ebbenhout, de geleidepennen zijn van verchroomd koper. Het pedaal wordt uitgevoerd in eikenhout, de halftonen van wengé. De diverse afmetingen volgens de AVON. De speeeltafel wordt ingericht met 1 koppel, nl. de pedaalkoppel. Een passende orgelbank wordt bijgeleverd(mahonie).

6. Tractuur: de walsramen worden gemaakt van eikenhout, de dokken van mahoniehout en de walsen van koperbuis. De walsarmen zijn van koper, de draaipunten in de walsarmen van leder(geruisloos). De draaipunten van de walsen zijn van messing en bevoerd met kernlaken.

7. Front en kastwerk: het front zal ontworpen worden door de bouwkundige van de kerk. het kastwerk zal geheel gesloten zijn en vervaardigd worden van mahonie (massief). Er wodt geen triplex verwerkt.

8. Windvoorziening: De windmachine zal zijn een "Ventus", 2800 toeren, voldoende voor stemmen extra. De aansluiting aan het windkanaal zal geschieden d. m. v. een soepele lederen buidel. Zowel de blaasbalg als de windkanalen zullen van mahoniehout vervaardigd worden. De blaasbalg zal dubbel beleerd worden met schapenleder. De windkanalen worden uitgevoerd met dubbele verstekken, zonder scherpe en haakse hoeken. De verstekken worden met schapenleder beplakt. De winddruk zal 65 mm bedragen. De regulateur(rolgordijn) wordt zo dicht mogelijk bij de lade geplaatst.

9. Intonatie: deze zal zeer zorgvuldig uitgevoerd worden, volledig in overleg met dhr. Oosterhof.