Meppel, Gereformeerde kerk

1835: Op 12 juni wordt in Meppel een Christelijk afgescheiden gemeente (Kerk A) gesticht.

1845: Aan de  Stoeldraaijerstraat wordt een kerk gebouwd. Deze kerk wordt gebruikt tot de bouw van een nieuwe kerk in 1897 aan de Groenmarkt (14)

Foto: (14)


Provinciale Drentsche en Asser courant 04-09-1872


Provinciale Drentsche en Asser courant 16-10-1884


Provinciale Drentsche en Asser courant 15-11-1887
In de nieuwe kerk van de Doleantie wordt een harmonium gebruikt. Ook wordt geneoemd dat er nu 6 protestantse kerken in Meppel zijn.


Provinciale Drentsche en Asser courant 02-10-1888


Drents Archief. Foto's van de niet meer in gebruik zijnde kerk op 15 november 1960. Klik op de afbeelding voor een vergroting

Bovenstaand orgel werd in 1897 verkocht naar de Hervormde kerk van Nijeveen waar het nu nog aanwezig is. Voor een beschrijving zie aldaar.
Tekst vanuit http://gereformeerdekerken.info  "Over het zogenoemde ‘kabinetorgel’ weten we niet veel meer dan dat het geen pedaal had en dat het vermoedelijk eind 1889 werd aangeschaft; dat de waarde ervan ruim vier jaar later op fl. 860 bepaald werd en dat – naast giften voor dat doel – vermoedelijk een renteloze lening van fl. 250 werd afgesloten voor de aankoop van het instrument. In ieder geval werd ook vier maal per jaar voor het orgel gecollecteerd. Die collectes brachten overigens voor zover bekend nooit meer op dan fl. 80 per jaar. In januari 1890 werd voor het eerst salaris betaald aan de orgeltrapper (‘broeder Houwlo’) en werd een ‘wollen kleed voor het orgel’ aangeschaft (dat fl. 1,65 kostte). Toen in 1896 afspraken gemaakt werden over de ingebruikneming van de gezamenlijke nieuwe kerk aan de Groen-marktstraat, werd besloten het orgel van de Chr. Geref. Gemeente (toen ‘Kerk A’ genoemd) te verkopen aan de hervormde gemeente te Nijeveen, en het orgel van de Dolerende Kerk (‘Kerk B’) over te plaatsen naar het nieuwe kerkgebouw". (17)


1887/1888: Vanuit de Doleantie ontstaat een tweede gereformeerde kerk (Kerk B) in Meppel. In 1888 komt er een kerkgebouw aan de Nieuwe Hoven.
Deze kerk wordt gebruikt van 1888 tot 1897 toen beide gereformeerde kerken samengingen en de nieuwe kerk aan de Groenmarkt werd gebouwd. (14)

Foto: (14)

1892: Jan Proper levert een orgel.

Provinciale Drentsche en Asser courant 03-02-1892

1896/1897: Bouw van een nieuwe kerk die op 19 februari 1897 in gebruik werd genomen.
De kerk ontstond door het samenvoegen van de beide Gereformeerde kerken in Meppel.


Ansichtkaart, beschreven in 1933

Het orgel uit kerk B werd overgenomen naar de nieuwe kerk. (12, 14)
Er resteert nog een hypothecaire orgellening van f 750,-, voor de gereformeerde kerk B, verdeeld in 75 stukken van f 10,- (19)

Over de periode 1897-1913 is door Gerard J. Kok in 2017 een artikel geschreven. (15)


Provinciale Drentsche en Asser courant 18-01-1910


Foto: http://kerkeninbeeld.nl/

1913: De orgelmaker H. van der Molen uit Steenwijk plaatst een orgel afkomstig uit Hilversum. Dit orgel werd volgens onderstaand bericht in 1891 gewijzigd door de orgelmaker P.C. Bik (xx).
In 1903 werd in Hilversum een nieuw Leichel-orgel geplaatst. Het oude orgel moet dan 10 jaar zijn opgeslagen voordat het in Meppel werd geplaatst. (10)


Het orgel in Hilversum bij de vergroting van de kerk in Hilversum in 1890. (10)

Het orgel werd ingespeeld door dhr. Godefroy uit Steenwijk.


Provinciale Drentsche en Asser courant 8-8-1913 (10)                               27-5-1891 het nieuws van de dag, kleine courant.jpg (10)                 De standaard 12-09-1913


Amsterdamsche kerkbode; officieel orgaan van de Nederduitsche Gereformeerde Kerk (doleerende), jrg 25, 1913, no 1390, 21-09-1913


Bron: http://gereformeerdekerken.info (12)

Het oude instrument uit Meppel werd verplaatst naar de Christelijk Gereformeerde kerk te Hoogeveen aan de Bentickslaan. (07) Dit orgel werd in 1937 door de firma J. Reil te Heerde voor f. 400, - ingenomen.


De standaard van 12 september 1913.


Provinciale Drentsche en Asser courant 15-11-1926
Misschien is hier het idee om een Duits orgel aan te schaffen hier ontstaan?

1936: H. Pijlman wordt hier organist. Hiervoor was hij organist van de Grote kerk te Meppel (04)

Het Orgel-1936-april


Omroepgids; officieel orgaan van de Nederlandsche Christelijke Radio-Vereeniging, jrg 12, 1936, no 24, 13-06-1936

1937: Nieuw orgel door Walcker uit Duitsland.(03)

Foto Stichting Orgelcentrum Gr 2092
De bouw van het huidige orgel te Meppel vond plaats onder advies van Jan Hermannus Besselaar jr. uit Rotterdam, Jan Bos Kz. Uit Wildervank en Henk Pijlman, sinds 1934 organist ter plaatse. Met de twee eerstgenoemden als adviseur lag de keuze voor de firma E.F.Walcker & Cie. voor de hand. Bos bespeelde immers als vaste organist Walckers opus 1747, in 1913 door hem en zijn halfbroer Hinderk Bos Kzn. geschonken aan de Gereformeerde kerk van Wildervank. Besselaar was vanaf de oplevering in 1916 tot aan zijn benoeming aan de Grote of Sint- Laurenskerk in 1929 organist van Walckers opus 1855, door genoemde Hinderk Bos geschonken aan de Gereformeerde kerk van Rotterdam en geplaatst in de eveneens grotendeels door Hinderk en zijn halfbroer Hendrikus Bos bekostigde Nieuwe Zuiderkerk. Dit laatste instrument, in 1970-1972 geplaatst in de Martinikerk te Doesburg, gold als het belangrijkste en grootste instrument in de gereformeerde kerken van ons land.
Het frontontwerp in Meppel vertoont opmerkelijke parallellen met architect Tjeerd Kuipers’ monumentale frontontwerp voor het orgel van Wildervank. Direct herkenbaar zijn onder meer de flankerende pijpenvelden naast de drie ronde torens, de gelaagde opstelling van de pijpen in de tussenvelden en het overhoeks doorlopen van de buitenste zijvelden. De plaatsing boven een uit drie bogen bestaande loggia verleent het front in Meppel een indrukwekkend voorkomen.
De dispositie van het Walcker-orgel van Meppel toont aan dat de tijd in de ruim twintig jaar na de oplevering van de zusterorgels in Wildervank en Rotterdam niet had stilgestaan. Kan met name het Rotterdamse orgel worden beschouwd als zijnde sterk beïnvloed vanuit de Elzasser Orgelreform; na de oplevering van dit instrument was orgelbouwer Oscar Walcker sterk betrokken bij de ontwikkeling van de Duitse Orgelbewegung, onder meer door intensieve contacten met Willibald Gurlitt bij de bouw van het Praetorius-orgel van de Universiteit van Freiburg (1921) en met Christhard Mahrenholz bij de restauratie (1932/33) van het Hildebrandt-orgel te Naumburg. Ook Besselaar moet met de ideeën van de Orgelbewegung vertrouwd zijn geweest, onder meer door contacten met zijn Hamburgse collega Alfred Sittard, welke tijdens de Freiburger Orgeltagung van 1926 het genoemde Praetorius-orgel demonstreerde en op 5 juni 1931 op uitnodiging van Besselaar in de Rotterdamse Sint Laurenskerk een orgelbespeling met louter oude muziek verzorgde. In 1933 stelde Besselaar voor een koororgel in de Sint-Laurenskerk te plaatsen, te gebruiken in liturgische diensten waarin een op te richten knapen- en mannenkoor werken zou kunnen uitvoeren van ondermeer Bach en Hándel, alsmede psalmen van Sweelinck, wereken uit de Oud-Nederlandse school en wereken van Cesar Franck, Pierné en anderen. Besselaars dispositieontwerp voor dit nooit gebouwde Rotterdamse koororgel vertoont een treffende overeenkomst met de eveneens door hem ontworpen dispositie voor Meppel.
De Meppeler Courant van 17 december 1937 omschreef de gedachte achter Besselaars ontwerp als volgt:
"De dispositie, zoowel van het eerste als van het tweede klavier, is, wat de klankcombinaties betreft, in evenwicht gehouden. Alle fluitstemmen zijn gelijkmatig verdeeld in sterke en zachte toonkarakters. Het geheele werk is zeer vol en krachtig, doch steeds rond van toon. Het orgel kan door middel van een rolzweller van het meest zachte register (de aeoline) gelijkmatig aanzwellen tot het krachtigste geluid. Wel is het uitsluitend bestemd voor het begeleiden van de zang in de godsdienstoefeningen, doch het kan evengoed dienen voor het vertolken van groote klassieke orgelwerken en die van de laatste tijd’.
In De Radiobode van 5 april 1935 formuleerde Besselaar - door het bestuur van de AVRO aangesteld als adviseur voor een te bouwen studio-kerkorgel - de eisen die een orgel volgens hem in staat stelden “de werken van de klassieke meesters zowel als die van de modernste orgelcomponisten geheel tot hun recht te laten komen” als volgt: “Voor de uitvoering van klassieke werken moet het orgel beschikken over een voldoende aantal grondgeluiden met vele daarbij behorende vulstemmen en mixturen. Voor de moderne muziek heeft men vooral nodig een grote verscheidenheid in klankkleuren en velerlei combinatiemogeljkheden”.
Zowel voor het AVRO-orgel als voor het orgel van Meppel adviseerde Besselaar voor de meervoudige vulstemmen de zogenaamde Silbermann-mensuur toe te passen, zoals door Walcker eerder toegepast in Wildervank en Rotterdam: “Waar men nu weet, dat Bach de orgels van Silbermann en Hildebrand prees, behoeft men niet te vragen, waarom op een instrument met Silbermann-mensuren de werken van den groten Thomas-cantor zo goed tot hun recht te komen” Het AVRO-orgel diende vervolgens te worden geïntoneerd “naar de aard van de oud-Hollandse orgels”, terwijl in De Harp van januari 1938 ook de intonatie in Meppel werd geroemd als “van een oud-Hollandsch degelijk karakter”.
De door de Orgelbewegung gestimuleerde terugkeer naar het mechanische sleepladenorgel werd door Oscar Walcker niet overgenomen, mede omdat er naar zijn bevindingen geen sprake was van intonatietechnische verschillen. Zo verkeeg het orgel van Meppel een elektropneumatische traktuur, inclusief de toepassing van een tweetal vrije combinaties, een vrij instelbaar planopedaal en een registercrescendo-rol. Wel ontbreken in Meppel - evenals bij Besselaars voorstellen voor het AVRO-orgel - de in het Wildervanker en het Rottterdams/Doesburgse instrument prominent aanwezige vaste combinaties, alsmede de vele octaafkoppels met de daarbij behorende uitbouw van de windladen. Vanuit de Orgelbewegung beïnvloed is in Meppel zeker ook de uitvoering van de Open Fluit van het hoofdwerk als Koppelfluit. Evenmin als de orgels van Wildervank en Rotterdam bleef het orgel van Meppel gaaf bewaard. (06) 

In juli 1937 Informeert de organist Pijlman bij Reil omtrent de stand van zaken van een offerte van Reil (waarschijnlijk stemmingen). Er is nog geen beslissing genomen. Wel vraagt Pijlman of hij provisie krijgt voor zijn bemiddeling. Ook informeert hij hoe het staat met het orgel in Daarlerveen en of hij nog een kans heeft het orgel in te spelen.
Op 24 september worden de orgelonderdelen vanuit Ludwigsburg per trein in een aparte wagon naar Meppel gestuurd. De vervoersdocumenten zijn bewaard.
Op 1 december verzoekt Walcker de eerste termijn van RM 1.285,90 te betalen.
Van 3 december dateert een rekening van schilder Steenbergen van f 220,- voor het verzilveren van het orgelfront. Van 10 december dateert een rekening van f 29,50 voor diverse andere schilderwerkzaamheden.
Op 21 december volt de tweede termijn van RM 14.560,- omdat het orgel inmiddels in de kerk is opgesteld.
Van december dateert ook de rekening f 568,16 van de fa. P.H. Rusch Timmerlieden en Aannemers voor hun werkzaamheden (materialen en manuren) aan het orgel.

1938: Op 5 januari een rekening van Technisch bureau Van Oosten & Harmelink van f 104,29 voor aanleg van electra.
Op 13 januari bevestigt Walcker een betaling van RM 4.853,- en op 26 april een bedrag van RM 4.894,38.
Op 29 november 1938 schrijft Reil wat een stembeurt zou kosten. 2x stemmen per jaar is aan te raden.





Tekeningen door orgelmakerij Walcker uit 1937 (Klik op de afbeelding voor een vergroting)


Oude orgel: Het oude orgel uit 1913 wordt verkocht aan Gereformeerde kerk in Daarlerveen en na een ombouw door Reil geplaatst.
Zie brief d.d. 26 juni d.d. 1981 door W.A. Reil met de volgende informatie: 'Door ons werd op 7 juli 1937 met de afbraak in Meppel aangevangen, waarna het in ons bedrijf geheel werd gerestaureerd en voorzien is van een nieuw front'.

Dispositie (situatie Daarlerveen) (10)
Manuaal I Manuaal II Pedaal
Praestant 8 ' Praestant 8' aangehangen
Cornet IV st Octaaf 2'
Bourdon 16’ Vox Celesta 8'
Salicionaal 8' Roerfluit 4'
Octaaf 4' Praestant 4'
Octaaf 2' Holpijp 8'
Quintfluit 3'
Mixtuur III-V st  
Trompet 8'  

Koppelingen Man-I-II Zwelkast
Systeem: mechanisch (10)

Aanvullende informatie omtrent het oude orgel dat in Daarlerveen terecht kwam is te vinden in een beschrijving door Cor Alberts uit Bergentheim. (13)


Meppeler Courant 1937-12-17


Provinciale Overijsselsche en Zwolsche courant 09-07-1937, Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant 09-07-1937, Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant 17-09-1937


De standaard 12-07-1937,                              De standaard 18-09-1937


Nieuwsblad van het Noorden 11-12-1937, De standaard 14-12-1937, De standaard 17-12-1937




Provinciale Overijsselsche en Zwolsche courant 11-12-1937 en Nieuwsblad van het Noorden 17-12-1937


De Harp 33e jaargang januari 1938 nr. 1blz. 5


In 1985 bouwde Henriksen en Reitsma een nieuw orgel, met gebruikmaking van het nog aanwezige oude pijpwerk.
Zie onderstaand krantenartikel  en een beschrijving door Cor Alberts uit Bergentheim.



Omroepgids; officieel orgaan van de Nederlandsche Christelijke Radio-Vereeniging, jrg 14, 1938, no 53, 31-12-1938 en De radiogids; officieel orgaan van de Vereeniging van Arbeiders-Radio-Amateurs (VARA), jrg 13, 1938, no 9, 31-12-1938


De radiogids; officieel orgaan van de Vereeniging van Arbeiders-Radio-Amateurs (VARA), jrg 13, 1939, no 10, 07-01-1939 en jrg 13, 1939, no 11, 14-01-1939


De radiogids; officieel orgaan van de Vereeniging van Arbeiders-Radio-Amateurs (VARA), jrg 13, 1939, no 12, 21-01-1939
meppel04.jpg (25938 bytes)
Fotograaf onbekend

1938-1941: Na de bouw van het orgel werd ook een nieuwe organisteninstructie opgesteld. (21)
In maart? 1938 vraagt organist Henk Pijlman Reil langs te komen als hij de buurt is. Hij weet iets van de restauratie van een orgel in Friesland.
21 juni 1938 schrijft Reil aan Walcker dat de kerkenraad hem heeft gevraagd naar het zojuist voltooide orgel te kijken, dat waterschade heeft gehad. Hij vraagt aan Walcker of hij de benodigde reparaties mag verrichten.
Op 29 juli 1938 komt de brief dat Walcker geen bezwaar heeft.
Op 1 augustus 1938 schrijft Reil aan de kerkenraad dat Walcker accoord gaat met de herstellingen door Reil.
Op 10 november 1938 meldt Reil aan Walcker dat de reparaties zijn voltooid. Alles heeft hij goed kunnen herstellen. Hij dankt Walcker voor het in hem gestelde vertrouwen en is hen graag weer van dienst.
Op 28 november 1938  vraagt de kerk aan Reil offerte uit te brengen voor het stemmen van het orgel.
Op 29 november 1938 geeft de kerk Reil de opdracht het orgel te stemmen.
Op 5 december 1938 dankt Reil de kerk voor de opdracht het orgel te gaan stemmen.
Op 20 mei 1939 vraagt de kerk of Reil het orgel voor de tweede keer kan komen stemmen.
Reil meldt op 24 mei 1939 dat hij de dag erna langs zal komen om te stemmen.
Op 8 juni 1940 een aanvraag uit Meppel voor een stembeurt.
Op 15 juni 1940 antwoordt Reil op de vraag voor een stembeurt. Hij antwoordt nu pas omdat hij op reis was. Een stembeurt kost Hfl 35,= Hij blijft dan 3 dagen in Meppel logeren vanwege de slechte reismogelijkheden.
Op 4 juli 1940 meldt Reil dat hij weer in staat is naar Meppel te reizen, omdat de treinen naar Zwolle weer rijden.
Op 10 augustus 1940 schrijft Reil dat hij volgende week 3 dagen langs komt voor een stembeurt.
In 1941 schijft organist Pijlman aan Reil of hij langs kan komen om een storing op te lossen. (11)

1951: Op 31 januari schrijft organist Henk Pijlman een brief met de vraag of zijn salaris kan worden verhoogd. In vergelijkbare kerken verdienen organisten meer. (20) (21)

1960: Herstel door Leeflang voor een bedrag van f 2.310,- Zie brief d.d. 23 september 1964. (20) (21)

1962: Er wordt geprobeerd een onderhoudscontract met Walcker te sluiten voor de oude kerk voor DM 1.560,- en voor de nieuwe kerk voor f 890,-. Het is onduidelijk of dit wordt gerealiseerd, gezien de correspondentie van 1964. (20) (21)

1964: Op 16 januari zegt dhr. VdW toe dat hij zitting wil nemen in de orgelcommissie. Op 5 februari wordt er een orgelcommissie gevormd. De organist van de hervormde kerk mag studeren op het orgel van de nieuwe gereformeerde kerk. Alle organisten dienen een sleutel te krijgen. De eigen organisten moeten leren om een tongwerk te stemmen.
Er diende een instructie voor de organist en de orgelcommissie te komen. Men vroeg zich ook af door wie de orgels in beide kerken werden onderhouden en wat de kosten waren. Het orgel van de oude kerk was niet volledig bespeelbaar omdat het kabelwerk niet in orde was.
Op 5 april schijft VdW van de Orgelcommissie een brief aan Walcker. De commissie is ontevreden over het onderhoud door Nederlandse orgelmakers. Kan een medewerker van walcker naar meppel komen om het orgel te inspecteren?
Op 16 april meldt Walcker dat ze geen gegevens meer over het orgel hebben, behalve de dispositie. Orgelmaker Opitz zal over ca. 2 maanden langs komen om het orgel te onderzoeken.
Op 23 april zegt VdW toe dat ze het bezoek gaan voorbereiden. Hij vraagt wat de kosten zijn van dit onderzoek.
Op 30 april antwoordt Walcker dat het onderzoek gratis is. Ze zullen een schatting maken van de reparatiekosten.
Op 4 mei schijft Opitz van Walcker dat hij op 19 mei langs zal komen. Op 9 mei antwoord van VdW dat het bezoek akkoord is.
Op 26 mei een brief van de orgelcommissie aan de CvB. De gemiddelden van de hygrometers in de oude kerk en nieuwe kerk zijn resp. 65% en 56%. Opitz heeft een bezoek aan het orgel van de kerk gebacht. Sommige onderdelen zijn nog als nieuw. Aan de westkant heeft het orgel waterschade. De waarde van het pijpwerk wordt op f 80.000,- geschat. Een rapport zal begin juni worden gestuurd. De orgelcommissie acht het nodig om nieuwe organisten op te leiden. Als oefenorgel is het orgel van de nieuwe kerk het meest geschikt. Het orgel van de oude kerk is te ingewikkeld.
Op 12 juni stuurt Walcker een offerte van DM 7.200,- voor herstel van het orgel. Werkzaamheden:
 - Schoonmaak
 - Tongen en kelen van de tongwerken reinigen
 - Scheuren in de windladen dichten
 - Mixtuur van manuaal I sterker intoneren
 - Contactrelais reinigen
 - Aantal onderdelen (balgjes, magneten etc.) vervangen
Op 21 juni schrijft VdW aan Opitz dat hij nog niets heeft gehoord van het bezoek op 19 mei. Blijkbaar is de brief van 12 juni nog niet doorgegeven.
Op 20 juli schrijft VdW aan Walcker. Hij vindt de prijs aan de hoge kant, maar met een garantie dat het orgel daarna weer jaren goed functioneert zou het kunnen.
Op 29 juli schrijft Walcker dat een stembeurt DM 330,- kost.
Op 17 augustus schrijft VdW dat men ingaat op het aanbod van Walcker.
Op 18 augustus dankt Walcker dat men akkoord gaan met hun aanbod. Als de werkzaamheden voor het verbeteren van de kerkmuren worden uitgevoerd dient het orgel te worden afgedekt.
Op 23 september schrijft Leeflang dat de CvB het onderhoudscontract wil beëindigen. Kan dhr. VdW dit toelichten? Uit deze brief blijk ook dat Leeflang het orgel in 1960 heeft hersteld voor een bedrag van f 2.310,-
Op 24 oktober schrijft VdW dat de CvB dit in behandeling heeft.
Op 27 oktober schrijft VdW dat er aan het orgel de laatste 30 jaar geen grote werkzaamheden zijn uitgevoerd. De orgelcoomissie zal proberen het orgel in de winter bespeelbaar te houden. Een monteur laten komen is duur.
Op 6 november schrijft VdW aan Leeflang dat bij de CvB niets bekend is van een onderhoudscontract. Het is de bedoeling het onderhoud te laten uitvoeren door Walcker. Een monteur van Walcker heeft laatst in één middag de belangrijkste gebreken hersteld.
Op 6 november komt in een brief over het orgel in de nieuwe kerk ook het orgel in de oude kerk aan de orde. Keijzer informeert naar "het brandhout" in de oude kerk. Leeflang vindt onderhoud niet de moeite waard.
Op 19 november schrijft VdW aan Walcker dat de restauratie van de kerkmuren zal zijn afgerond in mei 1965. Zouden voor Kerst 1965 de in de offerte van 12 juni genoemde te vervangen onderdelen geïnstalleerd kunnen worden?
Op 20 november schrijft Walcker dat ze geen capaciteit hebben om voor Kerst 1965 de gevraagde werkzaamheden uit te voeren.
Op 30 november meldt Walcker dat het geen zin heeft maar een deel van de werkzaamheden van hun offerte van 12 juni uit te voeren.
In december vraagt VdW Walcker om vroeg in 1965 alle werkzaamheden uit de offerte van 12 juni uit te voeren. Werknemers van walcker krijgen vrije kost en inwoning.
Op 17 december meldt Walcker dat ze in januari of februari 1965 met 2 man naar Meppel komen om de werkzaamheden uit te voeren. (20) (21)

1965: In januari wordt vanuit Meppel aan Walcker gevraagd wanneer de orgelbouwers van Walcker zullen arriveren.
Walcker schrijft op 10 februari dat erop 15 februari 2 medewerker arriveren om de afgesproken werkzaamheden uit te voeren.
Tijdens deze reparatie stuurt Walcker nog onderdelen op per 'Eilpost'.
Op 23 maart schrijft VdW aan Walcker dat het orgel gelukkig weer functioneert. Men is zeer tevreden met het resultaat.
Op dezelfde dag maakt VdW een rapport over de toestand van beide orgels. Walcker heeft de zilvercontacten gratis verbeterd. We moeten het orgel nu in goede staat houden. De toegang tot de zolder loopt door het orgel. Dit dient te worden gewijzigd. Vaak worden pijpen beschadigd.
Op 18 mei dankt VdW voor het toesturen van het blad 'Orgel Mitteilungen von Walcker'. Hij meldt dat de f1 van Manuaal I meeklinkt als men op Manuaal II de f1 daar indrukt. Wat zou de oorzaak kunnen zijn?
Op 21 mei antwoord Walcker dat het probleem wordt opgelost zodra een medewerker in de buurt van Meppel werkzaam is.
Volgens het verslag van de orgelcommissie van 22 juni heeft het orgel een opknapbeurt gehad door Walcker, maar is blijkbaar nog niet geheel in orde. (20) (21)

1966: Op 15 januari stuurt Walcker een voorstel voor een stemcontract voor DM 330,- per keer.
Op 24 februari schrijft de orgelcommissie aan de CvB dat beide orgels in goede staat en veel worden bespeeld door leerlingen. Veel meer leerlingen wordt een probleem. (20) (21)

1967: Op 18 augustus meldt de orgelcommissie dat er door lekkage schade is ontstaan. VdW heeft de schade provisorisch hersteld, maar eigenlijk zuden en aantal membranen en magneten vervangen moeten worden. (20) (21)

1969: Op 27 maart beschrijft VdW de toestand van de beide orgels. Het orgel in de oude kerk is nu 32 jaar oud. Het tongwerk heeft veel te lijden van vallend gruis en stof van de zolder. Het orgel in de nieuwe kerk heeft veel last van de droogte gehad. (20) (21)

1971: Op 25 oktober schrijft VdW aan Walcker dat men besloten heeft de kerk te restaureren. Het pijpwerk dient te worden verwijderd.. Er is al een ruimte beschikbaar. Uitbouw is gepland in januari 1972 en aan het einde van 1972 kan het pijpwerk worden herplaatst. (20) (21)

1972: In het kerkblad van 4 november wordt melding gemaakt van de heropening op dinsdag 21 november van het kerkgebouw na de restauratie. Het orgel is tussen 10 en 12 januari afgebroken. Direkt daarna is er door Spans een Philicorda met pedaal geplaatst als tijdelijke vervanging. Bij de opbouw van het orgel in september is de speeltafel verplaatst naar het midden van de galerij en in oktober kon het orgel worden gestemd. Organist Visscher krijgt een instructie over de gang van zaken op die dag. (20) (21)

1973: In de orgelcommissie wordt op 19 december de stand van zaken doorgenomen rond de invoering van het liedboek. Zingend en spelend worden de nieuwe liederen geïntroduceerd.
Voorbeeld orgelrooster 1973 Organisten waren toen mw De Vrijer (van der Weide), dhrn. Visser, NijenhuisSpans, VdW en Post.
Op 22 augustus krijgt Gerrit van Werven toestemming om op het orgel te oefenen.
Op 1 oktober meldt de orgelcommissie dat er  27 september weer waterschade is ontstaan in het orgel door een probleem met een dakpan en de dakgoot. Het euvel is provisorisch hersteld. Het orgel van de nieuwe kerk is nog steeds windziek. De garantietermijn is inmiddels verlopen. (20) (21)

1974: Op 14 januari meldt VdW de waterschade aan Walcker. Kan Walcker een prijsopgave doen van de reparatiekosten?
Op 23 januari komt Walcker met een prijsopgave voor de stemming DM 785,-en het uitwisselen van de 10 balgjes kost Dm 10,- per stuk. Daarnaast nog manuren à DM 35,- per uur. Stemmen van het orgel in de nieuwe kerk zou DM 490,- kosten.
Op 23 mei schrijft VdW dat de demontage, verplaatsing speeltafel en montage van het orgel tijdens de kerkrestauratie van 1972 in totaal f 9.903, 50 heeft gekost.  Bijkomende kosten zorgden er voor dat het totale bedrag uitkwam op f 11.294,05
Op 3 oktober stuurt Walcker een rekening van DM 1.615,- voor het vervangen van 40 balgjes, vanwege de waterschade in januari. (20) (21)

1976: In maart 1976 beschrijft VdW de toestand van de orgels. Hij verwacht dat het orgel in de oude kerk nog wel een paar jaar mee kan. Op termijn moeten echter de windladen worden vervangen door mechanische sleepladen. Een deel van het pijpwerk kan worden hergebruikt. Het orgel van de nieuwe kerk heeft zeer te lijden gehad door de lage luchtvochtigheid in de kerk. (20) (21)

1977: In de orgelcommissievergadering van 31 maart wordt gemeld dat beide orgels onderhanden zijn genomen door Walcker. In de oude kerk werden enkele magneten en membranen vernieuwd en werd een probleem hersteld dat ontstond bij foutief gebruik van het orgel. In de nieuwe kerk is de tractuur bijgesteld en de windvoorziening verbetert, zodat de windziekete nu redelijk onder controle is.


Foto (09)

1978: Op 10 mei stuurt Walcker een offerte van DM 95.750,- voor de restauratie van het orgel. De volgende werkzaamheden zullen worden uitgeverd:
 - Het binnenwerk van het orgel wordt gedemonteerd en overgebracht naar de werkplaats. Het pijpwerk wordt opgeslagen in Meppel. De dispositie blijft ongewijzigd.
 - Er worden nieuwe electrisch sleepladen gemaakt
 - Er komt een nieuwe windmotor
 - De speeltafel wordt geëlectrificeerd. Er komen twee vrije combinaties, enkele vaste combinatie en eventueel een tongwerkuitschakelaar. De speeltafel komt weer op de oude plaats, zodat de organist het geluid beter kan beoordelen.
 - De zwelkast wordt geheel vervangen
 - Montage en intonatie in Meppel
Op 12 juni stuurt Walcker een rekening van DM 1.078,- voor stemming en klein onderhoud.
Memo van organist Post over restauratie van het orgel.
In een gezamenlijke vergadering van de commissie van beheer en de orgelcommissie op 19 juni wordt een restauratievoorstel door de fa. Walcker besproken.
Organist Spans verwacht geen verbetering las de pneumatische tractuur door een electrische wordt vervangen. Hij heeft liever dat het orgel wordt vervangen en dat advies wordt gevraagd aan een deskundige orgelmaker.
Organist Verloop twijfelt of de kosten van f 125.00,- wel veraantwoord zijn. Er is geen vergelijkend materiaal. Graag advies van de gereformeerde orgelcommissie.
Organist Post heeft een soortgelijke mening.
Organist van Dokkum idem.
VdW geeft daarna een historische overzicht. Het orgel werd in 1937 voor f 13.000,- gebouwd onder advies van organist Pijlman. Het orgel heeft drie maanden onder dekkleden gelegen vanwege douaneproblemen. Tijdens en na de oorlog onderhoud door Reil en Leeflang. Na vertrek van organist Pijlman kwam er minder waardering voor het orgel. Na verloop van tijd kwam het onderhoud weer bij de fa. Walcker en kreeg het orgel in 1964 voor f 6.300,- groot onderhoud. De speeltafel werd op advies van organist Visser verplaats naar een balkon links van het orgel. Het wordt weer tijd voor groot onderhoud. De membranen raken versleten. Advies vragen van de gereformeerde orgelcommissie.
De conclusie is dat er binnen afzienbare tijd wat aan het orgel moet worden gedaan. Inschakeling van een orgeldeskundige. Aan de fa. Walcker zal worden bericht dat men later komt met een antwoord.
Op 22 juni schrijft VdW aan Walcker dat hu offerte is besproken en dat eerst een advies van de gereformeerde orgeladviescommissie zal worden afgewacht. Ook zou men graag een meer gespecificeerde offerte willen ontvangen. is het pijpwerk deze restauratie waard?
Op 25 juni antwoord Walcker dat ze aanname dat alleen de mechaniek diende te worden vervangen. Door vervanging van pijpwerk zal een en ander veel duurder worden. Men wacht de ontwikkeling verder af.
Op 26 juni vraagt de CvB aan VdW of hij een advies kan regelen van de gereformeerde orgeladviescommissie (GOC).
Op 4 juli vraagt VdW aan de GOC om advies uit te brengen.
Op 6 juli schrijft VdW aan Walcker dat er nu dient te worden afgewacht.
Op 17 juli antwoordt de GOC dat men berieid is een advies uit te brengen.

Op 4 september verschijnt het rapport van de GOC. Het is opgesteld op basis van een bezoek op 14 augustus door Johan van Dommele en Tjibbe Heidinga. Het onderhoud werd tussen 1945 en 1963 uitgevoerd door Reil en Leeflang. Men was daar niet erg tevreden en sindsdien is het weer in onderhoud bij Walcker. Op de verplaatsing van de speeltafel na is het orgel in oorspronkelijke staat.
 - Het pijpwerk is van goed materiaal en in goede staat
 - De windladen zijn goed gemaakt en in goede staat.
 - Windvoorziening is prachtig gemaakt, maar wel gecompliceerd aangelegd. Windrukken: Pedaal 95, Manuaal I 90 en Manuaal II 85. De motor maakt aardig wat lawaai, maar door de goede isolatie is dit niet storend.
 - Het orgel heeft geen kas. De klankuitstraling is redelijk door de opstelling voor de achtermuur. Het pedaal staat achteraan en manuaal I en II daarvoor in twee lagen. De zwelkast is te licht van cnstructie. De dueren van de zwelkast stond open, waardoor de zwelkast geen enkel effect heeft.
 - De toetstractuur is electro-pneumatisch en reageert voor de manualen vlot. De pedaaltractuur is aan en langzame kant. Er waren wel enkele storingen. De pedaalveren zijn erg slap.De beide vrije combnaties werken niet. Er zijn vaak storingen.
Conclusie: Velen zullen dit orgel veroordelen vanwege de bouwtijd. Het is echter technisch prima gemaakt. Wel is slijtage vastgesteld en ook zijn de klimaat-omstandigheden niet goed. Geadviseerd wordt het orgel te restaureren en de speeltafel weer terug te zetten naar de oorsronkelijke plaats.
De offerte van Walcker betreft een voorlopige offerte. De orde van grootte van het restauratiebedrag lijkt correct. Het vervangen van de windladen is niet nodig omdat deze nog in prima staat zijn. Nieuwe windladen zal de klank veranderen.
Aangeraden wordt het volgende:
 - Klimaatbeheersing van de kerk op orde te krijgen om de condensvorming te vermijden.
 - Speeltafel weer terug te zetten op de oorsponkelijke plaats
 - Reviseren van de tractuur
 - Verbeteren zwelkast
 - Opdragen van de werkzaamheden aan Walcker, maar deze niet op eigen houtje te laten werken.
Offerte aanvragen bij bv. Schreurs en Vermeulen, die ook ervaring met dit type orgels hebben.

Op 22 oktober komt de orgelcommissie bijeen. Een volledige restauratie gaat volgens de fa. Walcker ca. f 170.000,- kosten. Organisten Verloop en Van Dokkum zijn tegen. Matser en VdW hebben vertrouwen in Walcker. De andere organisten zullen nog worden gevraagd. Het orgel in de nieuwe kerk is tijd onderhouden door de fa. Walcker, omdat Leeflang dit niet meer wilde doen na een verschil van mening. Het onderhoud is nu weer bij Leeflang belegd.
Op 23 oktober wordt het rapport van de gereformeerde orgelcommissie van 4 september met de organisten besproken. In het rapport wordt het volgende geconsteerd:
 - De klimaatbeheersing in de kerk is onvoldoende
 - Orgel is technisch van goede kwaliteit en dient te worden behouden
 - Speeltafel zou moeten worden terug gezet naar de oorspronkelijke plaats
 - Versleten onderdelen dienen te worden vervangen of gereviseerd.
 - Tractuur vervangen of reviseren
Besloten wordt het volgende: Walcker wordt verzocht een gespecifieerde offerte uit te brengen voor een restauratie. De offerte zal worden getoetst met het rapport van 4 september.
Op 23 oktober stelt organist Verloop zijn mening over het orgel op schrift. Begeleiding van de restauratie door de GOC. Orgel laten zoals het is. Speelhulpen die storingen veroorzaken weglaten. Speeltafel vernieuwen. Restauratie door Walcker. Tractuur electrisch.
Conceptbrief van VdW aan de GOC. Rapport is goed ontvangen. De meerderheid wil het orgel restaureren. Een minderheid is voor een nieuw orgel. Jammer is het dat de tractuur van het orgel niet diepgaand is onderzocht.
Op 6 november schrijft VdW naar Walcker dat de GOC het orgel positief waardeert en dat het gerestaureerd zou moeten worden. Zij geloven echter niet in een ombouw naar electrische sleepladen.
Op 14 november schijft de CvB aan de GOC dat ode CvB op grond van het rapport van de GOC offerte gaan aanvragen voor een restauratie door Walcker.
Op 16 november schrijft de orgelcommissie naar Walcker in het Nederlands dat ze graag offertes willen ontvangen over de volgende zaken:
 - Prijsopgave voor het onderhoud voor de komende 25-30 jaar
 - Ombouw naar mechanische sleepladen en de voordelen er van
 - Als het orgel niet wordt omgebouwd blijven dan onderdelen leverbaar?
 - In de prijs inbegrepen moet zijn de vernieuwing van het pedaalklavier en vervaging van dynamo en transformator.
Op 5 december bevestigt Walcker de brief en merkt op dat hij hem niet kon lezen. Het beste is voorlopig niets te doen omdat het instrument goed functioneert.
Op 13 december stuurt VdW een variant van de brief van 16 november in een Duitse versie naar Walcker.
Op 27 december schrijft Walcker dat alle balgjes van de windladen vervangen moeten worden. Dit gaat  D, 60.000 - 70.000 kosten. Hij kan pas meer zeggen als zijn werknemer Temerowski ter plaatse heeft gekeken.(20)

1979: Op 17 januari vraagt VdW aan Walcker of de orgels in Meppel (incl. die van de Doopsgezinde kerk) kunnen worden gestemd. Door indringende sneeuw is het Walker-orgel maar deels meer bespeelbaar. Hij heeft een noodreparatie gedaan. Ook is de hoofdbalg lek en zijn de gaten met plakband provisorisch gedicht. Deze problemen meldt VdW ook aan de CvB.
Op 1 februari schijft Walcker dat VdW zich het beste direkt tot zijn werknemer Temerowski voor stemmen en technische problemen kan wenden.
Op 3 mei schrijft VdW aan Walcker dat de balg van het orgel vervangen moet worden. VdW neemt aan dat die balg kan blijven bij een latere restauratie.
Op 5 mei antwoordt Walcker dat er over 8-12 weken een nieuwe balg kan worden geleverd. De bijlage met een kostenopgave mist echter. Wel bewaard is een kostenopgave van 31 juli voor DM 4.700,-
Op 11 mei schrijft VdW dat ze ingaan op de offerte. Ook komen in deze brief nog enkele andere orgels aan bod. VdW functioneert als een soort agent voor Walcker in Nederland.
Op 7 juli schrijft VdW aan Temerowski  dat de balg in Meppel is aangekomen.
Op 15 augustus schrijft VdW aan Walcker dat de balg in de kerk op de begane grond staat. Er wordt gewacht op de monteur. Als de blag geplaatst is wordt hij betaald.
Op 21 augustus schrijft Walcker dat de balg door Nowakowski wordt geplaatst zodra hij terug is van vakantie.
Op 3 september meldt VdW dat de balg is geplaatst door Nowakowski en een zekere de Vries.
Op 2 oktober stuurt Walcker een offerte voor renovatie van het orgel. De volgende werkzaamheden worden genoemd:
 - Nieuwe electrische sleepladen
 - Renovatie van het zwelmechanisme
 - Nieuwe windmotor en dempkist
 - Speeltafel wordt gerenoveerd en weer op de oorspronkelijke plaats opgesteld
De werkzaamheden worden begroot op DM 145.000,- en kunnen in de herfst van 1980 worden uitgevoerd.
In oktober schrijft organist Spans dat hij de ombouw naar electrische sleepladen een slecht plan vindt.  Beter is het om een nieuw mechanisch orgel aan te schaffen.
Op 27 oktober pleit organist Matser voor behoud van het instrument.
Op 6 november schrijft VdW aan Walcker dat offerte van 2 oktober nog in beraad is. Twee organisten willen liever een nieuw mechanisch orgel. Ook wil men weten hoe de prijs in twee jaar kon stijgen van DM 95.000,- naar DM 145.000,-
Op 4 december vraagt VdW aan Leeflang offertes voor een nieuw orgel met volledig nieuw pijpwerk en met gebruikmaking van bestaand pijpwerk. Dezelfde brief gaat ook naar Kaat & Tijhuis.
Ook de GOC krijgt bericht dat er offertes zijn aangevraagd bij Leeflang, Kaat & Tijhuis en Walcker voor een nieuw mechanisch orgel.
Ook aan Walcker wordt gevraagd om een mechanisch orgel. Men wacht nog steeds op een antwoord omtrent de prijsverhoging van DM 95.000,- naar FM 145.000,-
Op 10 december antwoord van Walcker. In 1978 was er weinig werk en waren de prijzen laag. Het werk kan nu pas in 1980 worden uitgevoerd, terwijl de prijzen sterk zijn gestegen. Een nieuw orgel kost DM 11.000,- per register.
.(20)

1980: De offerte van Kaat & Tijhuis dateert van 9 januari 1980. Het orgel zal op de bovengalerij worden geplaatst en de klaviatuur op de ondergalerij. DE registers worden voorzien van sleepmotoren. Kosten f 168.220 excl. BTW
Door gebruik te maken van vier registers van het bestaande orgel kan een besparing worden bereikt van f 5.476,-
Hoofdwerk: Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Octaaf 2, Mixtuur IV, Trompet 8'
Onderpositief: Holpijp 8', Prestant 4', Baarpijp 4', Gemshoorn 2', Sesquialter KK vanaf a, Dulciaan 8'
Pedaal: Subbas 16', Prestant 8', Octaaf 4', Fagot 16'

De offerte van Leeflang dateert van 6 februari en bevat 2 voorstellen.
Orgel op de begane grond voor f 173.280,-
Hoofdwerk: Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Woudfluit 2', Mixtuur V-VI
Borstwerk: Holpijp 8', Bokfluit 4', Prestant 2', Quint 2 2/3', Terts 1 3/5', Regaal 8'
Pedaal: Subbas 16', Prestant 8' (transm.), Octaaf 4 (transm.)', Trompet 8'
Orgel op het orgelbalkon voor f 226.980,-
Hoofdwerk: Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 2 2/3', Woudfluit 2', Mixtuur V-VI, Trompet 8'
Bovenwerk: Holpijp 8', Prestant 4', Roerlfluit 4', Quint 2 2/3, Octaaf 2', Terts 1 3/5', Dulciaan 8'
Pedaal: Subbas 16', Prestant 8' (transm.), Gedekt 8', Octaaf 4', Mixtuur IV, Fagot 16'

De offerte van Walcker dateert van 21 februari voor DM 137.780 met gebruikmaking van bestaand pijpwerk
Hauptwerk: Prinzipal 8', Rohrflöte (alt) 8', Gemshorn (alt)8', Octave (alr) 4', Waldflöte (alt) 2', Mixtur IV-V, Trompete 8 (alt) 8'
Rückpositif: Gedeckt (alt) 8', Nachthorn 4', Prinzipal '(alt) 2', Scharff IV, Schalmei (alt) 8'
Pedal: Subbas (alt) 16', Offen Bass 8', Choralbass (alt) 4', Basson (alt) 16'

Klik op de afbeelding voor een vergroting

In februari beschrijft VdW (uit zijn geheugen) de geschiedenis van de orgels in de kerk. Het eerste orgel zou 1 registers hebben en uit Brabant komen. Het werd geplaatst door Proper. De gereformeerden hadden vroeger een A en een B kerk. Het andere orgel kwam terecht in de hervormde kerk van Nijeveen.
Begin maart vraagt VdW aan Walcker of de koppels zijn inbegrepen en wat de mogelijkheden zijn om nog een regeister uit het huidige orgel over te nemen in het voorgestelde rugpositief.
Op 4 maart schrijft Walcker aan VdW dat de koppels in de speeltafel zitten. Nowakowski wilde de oude Aeoline 8' in het hoofdwerk overnemen. Walcker koos voor de Gemshorn 8'. Het rugwerk biedt geen plaats voor een dergelijk register. Een extra register in het Hoofdwerk uit het oude orgel kost DM 8.000,-
Van 11 maart 1980 dateert een overzicht van de ontvangen offertes en uitgebreid met de nodige bouwkundige voorzieningen. Het is gemaakt door G.H. Meijer.
Op 19 maart is er een vergadering van de orgelcommissie. In deze vergadering komt een aantal nieuwbouw voorstellen aan de orde. De offerte van Kaat & Tijhuis vindt weinig weerklank vanwege de electro-pneumatische tractuur. De offerte van Leeflang heeft het grootste aantal voorstanders. Het renoveren van het huidige orgel is favoriet bij één organist. Een van de organisten stelt voor het huidige orgel op zijn plek te laten en een nieuw mechanisch orgel voor in de kerk te plaatsen.
Van 31 maart dateert een samenvatting van dit overleg voor het moderamen met daarin onder andere de mening van de organisten over de offertes. Het advies is het oude orgel niet te restaureren en een nieuw orgel aan te schaffen.
Op 20 juni bericht Walcker dat vier vertegenwoordigers van de kerk bij Walcker op bezoek zijn geweest. Walcker komt op 26 augustus naar Meppel.
Op 28 juni is in het kerkblad te lezen dat toch besloten is het orgel door Walcker te laten restaureren.
Op 2 juli schrijft organist Spans dat hij uit de orgelcommissie stapt omdat hij het niet eens is met de beslissing om het orgel te restaureren.
Op 4 september wordt het contract getekend voor de restauratie door Walcker voor DM 145.000,-. De werkzaamheden zijn gelijk aan de specificatie van 2 oktober 1979. De Posaune 16' van het pedaal wordt uitgebreid met 18 pijpen en wordt volledig zelfstandig.
Op 30 september wordt de ontvangst van het getekende contract door Walcker bevestigd.
Op 30 september vergadert de orgelcommissie. Spans heeft bedankt als lid. Hij wordt opgevolgd door dhr. Cornelisse.
Op 22 november werd er een orgeltocht georganiseerd langs de orgels in Meppel. (20)

1981: Op 13 januari meldt VdW aan Walcker dat het orgel in maart kan worden gedemonteerd. Op welke dag komen hoeveel orgelmakers voor de demontage. Wordt ook kisten meegenomen voor het opbergen van de orgelpijpen. Er is wel opbergruimte maar er zijn geen kisten. Komt het tijdelijke orgel op dezelfde dag?
Op 16 januari schijft Walcker dat het tijdelijke orgel binnenkort wordt geleverd.
Op 17 maart bedankt Walcker voor de huisvesting van twee werknemers in Meppel en voor de geboden hulp bij het demonteren van het orgel.
Van 18 maart dateert een rekening van de Duitse expediteur SALA voor het vervoer van een 'Musterorgel' van Hanweiler naar Meppel.
Op 19 maart vraagt Kaat & Tijhuis waarom zij niet zijn gevraagd een offerete uit te brengen voor de restauratie van het orgel. Ze hebben veel tijd gestoken in de offerte voor een nieuw orgel. Wat is de rol van VdW. In de Orgelvriend van februari 1981 staat dat VdW de vertegenwoordiger is voor Walcker in Nederland. Kaat & Tijhuis brengt f 1.475.-  in rekening voor het maken van de offerte.
Op 30 maart schrijft VdW dat zijn ongang met Kaat & Tijhuis prima is verlopen en maakt hij zijn rol bij Walcker zo klein mogelijk. Hij is alleen contactadres vanwege de Duitse taal.
In de vergadering van de orgelcommissi d.d. 22 juni wordt gemeld dat het orgel door Walcker is gedemonteerd met hulp van enkele gemeenteleden. Enekele leden van de orglcommissie gaan naar Walcker om daar de werkplaats te bezoeken. Na oplevering dient het orgel te worden gekeurd. Van Nico Verrips komt het voorstel om deze keuring te laten uitvoeren door Hans van der Harst. Hij heeft ervaring met dit type orgel.
Op 10 juli vraagt VdW aan Hans van der Harst of deze bereid is de restauratie van het orgel te begeleiden.
Op 11 juli zegt Van der Harst toe om de restauratie te begeleiden. Hij wil graag de offerte van Walcker ontvangen.
Op 16 juli vraagt VdW aan Van der Harst wanneer hij naar Meppel kan komen voor overleg.
Op 19 augustus schrijft VdW aan Van der Harst dat hij op 24 augustus in Meppel wordt verwacht.
Op 24 augustus schrijft Walcker dat over 2 weken de vorderingen in de werkplaats kunnen worden bekeken.
Op 1 september schrijft Walcker dat de orgelonderdelen in Meppel zullen arriveren op 21 september. Graag enige hulpkrachten mobiliseren voor assistentie bij het uitladen. Meegstuurd worden een materiaallijst en een rekening voor de gehele restauratie.
Op 5 september schrijft Van der harst dat hij op basis van het bezoek in Meppel heeft besloten de opbouw van het orgel in Meppel te begeleiden. Hij verwacht 10x in Meppel te komen. Samen met de reiskosten zullen de kosten van de begeleiding ca. f 3.500,- belopen.
Op 30 september schrijft VdW aan Van der Harst dat wordt verwacht dat er eind oktober met de intonatie en stemming kan worden begonnen. De kerkenraad hoopt dat Van der Horst de kosten van zijn bezoeken weet te beperken.
Op 13 oktober schrijft VdW aan Van der Harst dat intonatie en stemming is gepland voor de eerst twee weken van november.
Op 22 oktober schrijft Walcker aan VdW dat hij verwacht dat het orgel in december klaar is.
Op 28 oktober meldt VdW aan Van der Harst dat hij vanaf 28 oktober kan komen om het orgel te inspecteren.
Op 12 november meldt VdW aan Walcker dat het orgel in de kerkdienst van 22 nvember voor het eerst bespeeld zal worden. De officiële ingebruikneming wordt begin 1982 verwacht.
Op 30 november stuurt Van der Harst een rekening van f 990,40 naar de penningmeester. Hij is vier keer in Meppel geweest (4, 12 17 en 23 november) en heeft inclusief reistijd 24 uur besteed om het orgel te inspecteren.
Op 23 november vindt de eindkeuring van het orgel plaats in aanwezigheid van Walcker en dhr. Van der Harst.
Penningmeester Meijer maakt een bericht voor Walcker en Van der Harst schrijft 3 versies van het keuringsrapport. Een Duits exemplaar, een Nederlands exemplaar een een iets uitgebreider rapport voor de orgelcommissie.
Van der Harst vindt dat het technische deel van de restauratie uitstekend is uitgevoerd. Alles is goed afgewerkt en ziet er verzorgd uit. De intonatie is met veel inlevingsvermogen uitgevoerd door dhr Klussmann. Wel dient er nog wat te worden gedaan aan de snelle ontstemiing van de Posaune 16'. Over de intonatie zegt hij: 'Het eigenlijke intonatiewerk is door dhr. Klusmann voortreffelijke en met groot inlevingsvermogen in het karakter van het orgel verricht. Dit is des te opmerkelijker omdat het hier een orgel betreft van geheel andere signatuur dan thans gebruikelijk is. Klusmann heeft niet geprobeerd, het orgel een ander gezicht te geven. Op grond van het aanwezige is een lijn uitgezet, die recht doet aan de opmerkelijke opvattingen van 1937: een orgel vanuit een gecombineerde traditie van zuidduitse klassieke en romantische tendensen, gecombineerd met een vleugje Elzasser Orgelreform, dit laatste merkbaar in de registers Cornet, Mixtur en Cymbel, die het predicaat Silb. (ermann) dragen. Opvallend is de gevarieerde karakteristiek van labialen en tongwerken, alles met een hoge versmeltingsgraad. Het was voor dhr. Klusmann en mij een genoegen, kennis te maken met deze geheel eigen karakteristiek. Ik meen te mogen zeggen, dat wij elkaar en de karakteristiek van het orgel "gevonden" hebben. Het is steedaeen genoegen, dit zo "andere” orgel te bespelen en na vele combinaties de grootse totaalklank op te bouwen, waartoe o.m. de Frans georiënteerde tongwerken hun bijdrage leveren'.
Op 10 december rapporteert VdW uitgebreid over de toestand van beide orgels. De restauratie van het orgel is afgerond. Walcker komt nog een keer terug voor het oplossen van wat kleine problemen. Verder schetst hoe om te gaan met het beheer van het orgel.
Op 17 december schrijft VdW aan Walcker dat het orgel op vrijdag 15 januari in gebruik zal worden genomen. Is het mogelijk dat er een vertegenwoordiging van Walcker komt?
Van 19 december dateert een korte beschrijving van het orgel en een soort gebruiksaanwijzing.
Op 23 december een werkbriefje van Kusmann voor het stemmen van de tongwerken en het verhelpen van wat problemen.
Op 31 december een rekening van DM 624,50 door expediteur SALA voor het terugsturen van het leenorgel.(20)
De restauratie was ook weer een aanleiding om een nieuwe organisteninstructie te maken, net zoals bij de bouw in 1938 in de oude kerk en in 1964 bij de bouw in de nieuwe kerk. (21)

Werktekeningen door Walcker (Klik op de afbeelding voor een vergroting)

1982: Begin januari worden de  voor de ingebruikname op 15 januari verstuurd. Van de ingebruikname is het ingebruiknameprogramma bewaard gebleven.
Op 22 januari wordt een stemcontract met Walcker opgesteld.
Op 9 februari vraagt penningmeester Meijer hoe het zit met de factuur van DM. 6.000,- voor klankverbetering. In het contract wordt DM 5.000 tot DM 6.000,- genoemd. Ook wil hij weten er bij factuur voor het vervoer van het leenorgel sprake was van combinatie met andere vrachten. Is er al een stemcontract?
Van 12 februari dateert een werkbriefje van Walcker voor het oplossen van een hanger op de toon B.
Walcker beantwoordt op 12 februari de vragen van penningmeester Meijer. Er is meer arbeid in de klankverbeteringen gestopt dan de DM 6.000,- die werd gefactueerd. Er is al een stemcontract van 22 januari.
Ook VdW beantwoordt de vragen van Meijer.
Op 26 februari stuurt Walcker een specificatie welke werkzaamheden zijn uitgevoerd onder de garantievoorwaarden.
Op 1 september geeft Harry Hamer uit Kampen een orgelconcert. VdW schreef een verslag.
Op 6 november door VdW een stand van zaken. Aan het begin van het jaar enkele problemen. Allen opgelost door Walcker. Na een jeugddienst op een zondagavond weer grote problemen. Eind november komt er iemand van Walcker om de hele electrische installatie na te kijken.
(21)

Links: Meppeler Courant 15 januari 1982 Rechts: Onbekende krant


Links: Nieuwe Meppeler Courant. Het bericht is letterlijk overgenomen van een door VdW geleverde tekst. Rechts: Dagblad van het Noorden? 18-02-1982



Klik op de afbeelding voor een vergroting


Zwolse courant 14 januari 1982

Dispositie:

Manuaal I C-g3 Manuaal II C-g3 Pedaal C-f1
Prestant 16' Nachthoorn 16' (Quintadeen) Contrabas 16' tr.
Prestant 8' Hornprinzipal 8' Open Subbas 16'
Dubbelfluit 8' c-gis2 hout open Flute Harmonique 8' (niet overblazend) Harmonikabas 16'
Gamba 8' Baarpijp 8' (c-h2 roerfluit) Gedektbas 8'
Gemshoorn 8' Aeoline 8' Octaafbas 8' tr.
Prinzipaal 4' Celeste 8' (vanaf c) Violonbas 8' tr.
Open Fluit 4' (Koppelfluit) Speelfluit 4' (overblazend vanaf d1) Choralbas 4' tr.
Quint 2 2/3' Gemshoorn 4' Klein Mixtuur V tr.
Octaaf 2' Flautino 2' (Fis-f1 overblazend) Posaune 16' (C-f1 1981)
Cornet III-IV Sesquialtera II    
Mixtuur V Cymbel III-IV    
Basson 16' Schalmey 8'    
Trompet 8' Vox Humana 8'     

Koppel I-II, Koppel Ped-l, Koppel Ped-II, Tremulant II
2 Vrije combinaties,
Instelbaar pianopedaal,
Afsteller handregisters, Afsteller rolzweller,
Afsteller 1 6-registers, Afsteller tongwerken,
Zwelkas Manuaal II,
Generaal registercrescendo (rol) met aanwijzer,
Calcant, Windwijzer (06)

meppel04a.jpg (31095 bytes)

1983: Rekening van Walcker van DM 300,- voor een stembeurt op 7 maart van de tongwerken.
Rekening van Walcker van DM 943,- voor een stembeurt en onderhoud op 14 juli.

1984: Van 18 tot 20 juni wordt er door de medewerkers Temerowski en Schäfer van Walcker aan het orgel gewerkt.
In de orgelcommissie van 15 oktober komt aan de orde of het onderhoud van beide orgels bij Walcker moet blijven. Er wordt nog geen definitieve beslissing genomen. (20)

1985: In mei schrijft de CvB aan Walcker dat de storingen van de afgelopen jaren  te wijten zouden zijn aan de niet goed bevestigde elektromagneten in de windladen. Dit zou dienen te worden gerepareerd onder de garantievoorwaarden. Ook een aantal ingediende rkeningen zou onder dit garantievoorwaarden moeten vallen.
In de orgelcommissie 10 september komt een rekening van Walcker van f 1.900,- aan de orde. Volgens de commissie zou dit nog onder de garantie moeten vallen.
In september onderhoud en stemming voor DM 1.788,- door werknemer Poglitz.
Op 3 oktober wordt er een nieuw reglement opgesteld voor de orgelcommissie. Van dezelfde maand dateert een iets uitgebreidere versie.(20)

1986: In oktober onderhoud en stemming voor DM 1.860,- door medewerker Poglitz.

1992: Van 2 mei dateert een voorstel van Walcker voor de volgende werkzaamheden:
 - Reininging en herintonatie van de tongwerken
 - Maken van twee stemvloeren
 - Verstevigen bevestiging van de windladen van het zwelwerk
 - Nazien van de electrische tractuur
 - Verlagen van de toonhoogten terwille van de tongwerken
Verwachte kosten DM 13.600,-

1994: Er werd weer een nieuwe instructie gemaakt. Nu een gecombineerde voor organisten en orgelcommissie.

1995: Uit de notulen van de orgelcommissie van 18 januari blijkt dat er worden herstelwerkzaamheden aan het orgel uitgevoerd zullen worden door Walcker. Kosten: f 15.000,-  (20)
In de orgelcommissie van 7 juni komen de werkzaamheden, die Walcker heeft uitgevoerd aan de orde:
 - Het orgel wordt schoongemaakt
 - De windvoorziening wordt aangepast. (20)
In de orgelcommissie van 8 november 1995 vraagt men zich af of het orgel niet door een Nederlandse orgelmaker kan worden onderhouden. Dit gebeurt ook voor het Walcker-orgel in Doesburg. (20)

1998: In de vergadering van de orgelcommissie d.d. 24 juni komt de restauratie van het orgel aan de orde. De werkzaamheden zullen beginnen op 19 augustus. Het orgel zal bespeelbaar blijven. (20)
Herziening van de intonatie op basis van een hogere winddruk door de oud Walcker-medewerker Burkhard Klimke.  (06)

2003: Het orgel wordt op blz. 160-162 beschreven door Bart van Buitenen in het boek Orgelreform in Nederland in connectie met het Walcker-orgel in Doesburg. (16)

2004: CD uitgebracht door Han kapaan en Gerben Mourik. Onderstaand een recensie

Reformatorisch Dagblad, 10 mei 2004, p. 15.



Reformatorisch Dagblad, 28 februari 2005, p. 15.

2021: De kerk wordt in dit jaar verbouwd. Het orgel wordt de orgelmaker De Wit gedomonteerd en gerestaureerd.

Foto's vanaf de website van de kerk.

De speeltafel wordt vanaf het balkon aan de linkerkant van het orgel naar beneden in de kerk overgeplaatst (18)


Dagblad van het Noorden 11-01-2022 (Klik op de afbeelding voor een vergroting)

2022: Foto's van het orgel na de verbouwing van de kerk in 2021

Foto's: Frits Kaan 11-08-2022 (klik op de afbeelding voor een vergroting)

Organisten:

Henk Pijlman (1934-) Hij was van 1929-1934 organist van de Grote kerk in Meppel


Meppeler Courant 1938-09-09, 1939-12-15 en 1941-08-22


Fotograaf onbekend

Roelof Hopster: (1945-2015) Organist in Meppel van 1993-2015

Meppeler Courant 2013-12-06  Klik op de afbeelding voor een vergroting

Bronvermelding:

  1. De Harp (1913-1914)63. Keuring en bespeling door de organist van de Grote kerk te Steenwijk J. Godefroy.
  2. de Mixtuur no 54 (1986)195. De Orgelvriend (1973)no 10/25. Oude stemmen uit dit orgel zijn: Octaaf 4’; Octaaf 2’; Mixtuur 3 sterk; Viola 8’; Quintfluit 2 2/3’; en Subbas 16’.
  3. De Harp (1938)5.
  4. AHKM. Notulen kerkvoogdij 1929-1934. Ontslagaanvrage per 1-4-1934.
  5. Het Orgel (1982)304.
  6. Boekje bij de CD van Gerben Mourik en Henk Kapaan.
  7. E-Mail bericht met het krantenartikel door Peter Dillingh d.d. 12-01-2005
  8. E-mail van Roelof Kooiker d.d. 8-6-2012, waar hij me wees op de informatie die vroeger stond op de webpagina http://www.vdakkerorgels.nl/
  9. www: http://reliwiki.nl/index.php?title=Meppel,_Groenmarkt_4_-_Oude_Kerk
  10. E-Mail van Cor Alberts d.d. 9 mei 2016
  11. Archief Reil
  12. E-Mail d.d. 11 februari 2017 van Victor Tmmer, die mij attendeerde op de webste http://gereformeerdekerken.info/
  13. E-Mail van Cor Alberts d.d. 25 juni 2017
  14. www: https://gereformeerdekerken.info/2016/06/14/de-afscheiding-te-meppel-1835/
  15. Archief Jaap Brouwer
  16. Boek: Bart van Buitenen, Het non-plus-ultra-werk der Nieuwe Zuiderkerk, Orgelreform in Nederland, Walburg Pers, 2003
  17. www: https://gereformeerdekerken.info/2017/01/24/het-orgel-in-meppels-gereformeerde-kerk-aan-de-groenmarktstraat/ (Copie d.d. 10-07-2021)
  18. www: https://gereformeerdekerken.info (03-01-2022)
  19. Drents Archief Archief van de Gereformeerde Kerk te Meppel 3.2.8.1.1 Financiën betreffende de Oude Kerk 259 Hypothecaire lening op naam en restant orgellening. 1897
  20. Drents Archief Archief van de Gereformeerde Kerk te Meppel 3.2.11 Orgels. Orgelcommissie 285 Notulen van de vergaderingen van en met de orgelcommissie. 1964 – 1965. 1971 – 1986. 1994 – 1999
  21. Drents Archief Archief van de Gereformeerde kerk te Mappel 3.2.11 Orgels. Orgelcommissie 286 In- en uitgaande stukken 1937 – 1997


Foto (09)